अस्ताउन लागेकाे गणतन्त्र, सिक्किमीकरणकाे त्रास र अबकाे बाटाे

दीपक राज जोशी

नेपाली जनताले उत्साहसाथ परिवर्तनका खातिर दिलोज्यान दिए । तर अब उनीहरू नै आफैले ल्याएको परिवर्तनले आफ्ना सपना पूरा नहुनेमा विश्वस्त हुँदै छन् गएका । बढ्दो गतिहीनता, भ्रष्टाचार, वर्गीय असमानता, धर्म र संस्कृतिको पतन केही त्यस्ता उदाहरण हुन्, जो हाम्रो समाजमा धेरै नै देखिन्छन् । यी सबैको मुख्य कारण गन्तव्यहीन राजनैतिक सङ्घर्ष नै हो । यिनै हुन्, नेपाली जनजीवनका खतरानक वास्तविकता ।

जनताहरू यस्तो निष्कर्षमा पुगेका छन् कि राजतन्त्र लोकतन्त्रभन्दा राम्रो थियो । कमसेकम एउटा राजाले राज्य गरेको थियो । आज जस्तो सयौँ राजाको लावालस्कर त थिएन ।

सरकारले चलाएका कलकारखाना बन्द छन् । आर्थिक वृद्धि ढिलो छ । असमानता बढ्दो छ । निर्यातभन्दा आयात दिन–प्रतिदिन बढ्दै छ । मन्दिर भत्किएका छन् भने नयाँ चर्च दिनानुदिन थपिँदै छन् । धर्म निरपेक्षताको नारा लिएर भ्रम फैलाउने काम भइरहेको छ, जसले सांस्कृतिक पाटोलाई ओझेलमा पारेको छ । हरेक राजनैतिक निर्णयले समाजलाई विभाजन गर्दै छ । जनताहरू यस्तो निष्कर्षमा पुगेका छन् कि राजतन्त्र लोकतन्त्रभन्दा राम्रो थियो । कमसेकम एउटा राजाले राज्य गरेको थियो । आज जस्तो सयौँ राजाको लावालस्कर त थिएन ।

हामीलाई थाहा छ, नेताहरू गलत छन् । तैपनि हामी उनीहरूको कुरा सुनिरहेका छौँ । जे भइरहेको छ त्यसको समाधान छ तर समाधान समस्याको माग हो भन्दै समाधान प्रस्ताव गर्दैमा समस्याको समाधान हुँदैन । खस्कँदै गएको लोकतन्त्रलाई बचाउनका खातिर हामी हाम्रो समाजलाई नष्ट गर्न पनि त सक्दैनौँ । लोकतान्त्रिक राजनीतिमा नैतिकताको खडेरी परेको छ । त्यही खडेरीमा अन्न बेच्नेहरू लोकतान्त्रिक जीवन बाँचिरहेका छन् र फाइदा उठाइरहेछन् खडेरीको, ताकि व्यापार फस्टाउँदै जाओस् ।

जब क्षमताहीनहरूले राजनीति गर्छन् तब त्यस समाजमा थुप्रै समस्याहरू देखा पर्छन् । अदालतले न्याय दिँदैन, पुलिसले संरक्षण गर्दैन । राजनीतिसँग जोडिएका सामाजिक र सांस्कृतिक विभेदहरु दिन–प्रतिदिन गहिरिँदै छन् । समृद्धि र सुशासन नारामा मात्र सीमित भएका छन् । भ्रष्टाचारले गर्दा देशको चरम दुरावस्था छ । राजनीतिकर्मीहरू समाजका विचारकर्ता, प्रारम्भकर्ता, परेको बेला आलोचक, समाजका सेवक र समाधान प्रदायक हुनुपर्ने हो तर यहाँ राजनीतिकर्मीहरू केवल निजी स्वार्थका कैदीबाहेक अरू केही हुन सकेका छैनन् ।

हाम्रो प्रजातान्त्रिक इतिहासमा नौलो पाना कहिल्यै थपिएन । विभिन्न कालखण्डमा कसैले चुनाव जिते कसैले हारे, नियम कानुन बनाए, त्यसलाई परिवर्तन गरे, नयाँ आशा लाग्दा नेता आए र गए, चारचोटि संविधान बन्यो तर समाज जहाँको त्यहीँ रह्यो । आखिर समाज भनेको व्यक्ति व्यक्तिबिचको सम्बन्ध नै त हो । जब यी सम्बन्धमा नैतिकताको अभाव, क्रूरता, महत्त्वाकाङ्क्षा हुन्छ तब यिनै कुराहरूलाई समाजले प्रतिबिम्बित गर्ने गर्दछ । यो प्रतिबिम्ब हाम्रो समाजमा सामाजिक सङ्गठनलाई राजनीतिक रङ्ग दिएर गरिएको दुरुपयोगको परिणाम हो ।

मौलिक प्रश्नहरूको जवाफ हरेक राजनीतिककर्मीका लागि वास्तविकतासँग सम्बन्धित हुनुपर्छ । हामीकहाँ वास्तविकतालाई आफ्नो राजनैतिक विचारका आधारमा विभिन्न तरिकामा व्यक्त गरिन्छ । त्यसले आम नागरिकहरू लामो समयदेखि राजनीति र राजनीतिकर्मीसँग असन्तुष्ट हुँदै आएका छन् ।

सिक्किमीकरणको त्रास

सीके राउतसँग जुन सहमति गरियो, त्यसले सिक्किमको घटना याद दिलाउँछ । इतिहास जस्ताको त्यस्तै दोहोरिँदैन तर इतिहासले एउटै भाकामा गीत गाउन सक्छ । आँखैअगाडि देश विखण्डन हुँदै गर्दा पनि हामी मुकदर्शक भएर बसिरहेका छौँ, यो यसरी बस्ने बेला होइन । देशलाई बाहिरी तत्त्वबाट भन्दा बढी देशभित्रै रहेका निहित स्वार्थ भएकाहरूबाट बचाउने बेला आएको छ ।

देश रहे प्रजातन्त्र, गणतन्त्र रहन्छ । देश नै रहेन भने यिनको के काम ? धेरैचोटि लेखिएका संविधानले निम्त्याएको खिचातानी, जनयुद्ध र अरू युद्धमा नेपाली मारिएका मारिएकै छन् । त्यसको अर्थ परिवर्तन अपरिहार्य छ भन्ने नै हो । अब एकचोटि सबै नेपाली नेता आफ्नो पार्टी जिताउन नभएर देश बचाउनका लागि एकजुट हुने हो कि !

जनतालाई पिउने पानी नभएका बेला ट्याङ्करको पानी खरिद गरेर गाडी धुने शासक रहेसम्म नेपालको भविष्य उज्वल हुनेछैन । शासक नै शोषक भएपछि शासकका विरुद्ध लड्नुभन्दा अरू विकल्प देखिँदैनन् । नेपालको राजनीतिक इतिहास हेर्ने हो भने शान्ति प्रक्रिया एउटा महँगो कार्य हो । त्यसैले नेपालका राजनीतिज्ञहरू हरेक कालखण्डमा हिंसाका साथमा रमाउँदै सत्तामा पुग्ने बाटो खोजिरहेका हुन्छन् ।

यता नेपाली जनताहरू शान्ति र सुशासनका लागि मतदान गर्दै आए पनि रगतको खोलो बग्ने क्रम रोकिएको छैन । हाम्रा भ्रष्ट र असक्षम राजनीतिक वर्गलाई अनुशासनको दायरामा ल्याएर समाजलाई विखण्डनबाट बचाई परिवर्तनको दिशातिर उन्मुख गर्दै विकासका बाटोमा लैजाने बेला भएको छ।

विफलताको बाटोमा लोकतन्त्र

वर्तमान लोकतन्त्र बिस्तारै विफल हुँदै छ । हामी नेपाली जनता राम्रो विचारका लागि भोट नदिएर पार्टीको विचारधारालाई भोट दिँदै आएका छौँ । विचारधारा दिने पार्टीले यहाँ देशलाई अगाडि बढाउन राम्रो विचार दिन असमर्थ भएको छ । समाजलाई भलो हुने खालको विचारका अभावमा नेपालको प्रजातन्त्ररलोकतन्त्र केवल मतदान प्रकियामा मात्र खुम्चिएको छ ।

मतदान प्रक्रिया भनेको सङ्ख्यात्मक बहुमत मात्र हो । नेकपालाई जनताले दुई तिहाइ मत दिएर पूर्ण जनादेश दिएका छन् । जनताले पाएको संवैधानिक हकलाई बेवास्ता गर्न, जनतालाई दबाउन अनि विपक्षीलाई दुस्मनका रूपमा हेर्नका लागि जनताले दुई तिहाई मत दिएका होइनन् । पूर्ण बहुमत भनेको अधिनायकवादतिरको सिकार खेल्ने साँचो होइन ।

लोकतान्त्रिक सरकारको आधारभूत सिद्धान्त भनेको कानुनको शासन, व्यक्तिगत स्वतन्त्रता र नागरिकको सम्मान हो । दमनका विरुद्ध बोल्ने लोकतान्त्रिक अधिकार मात्र नभएर नागरिक कर्तव्य र दायित्व पनि हो । नेपाल अहिले यस्तो परिस्थितिमा पुगेको छ जहाँ लोकतान्त्रिक मूल्य र मानव अधिकारलाई व्यावहारिक रूपमा बेवास्ता गरिएको छ । लोकतान्त्रिक मान्यताबाट टाढा गएका कारणले बिस्तारै निर्वाचित नेताहरूलाई जनताले अस्वीकार गर्न थालेका छन् । कतै देशको भविष्य र लोकतान्त्रिक अधिकारका लागि जनताले पुनस् लड्नुपर्ने स्थिति नआउला भन्न सकिन्न।

संसारमा नेपालले जति लोकतन्त्रका निम्ति सङ्घर्ष गरेका देशहरू कमै होलान् । तीस वर्षमा पच्चिसओटा सरकारहरू, पटकपटक लोकतन्त्रका लागि लडाइँ, जनयुद्ध सबै नेपालले बेहोरिसक्यो । अझै पनि नेपालमा लोकतन्त्र संस्थागत हुन सकेको छैन ।

हामी सबैलाई थाहा छ कि राजनैतिक पार्टीप्रति नागरिकको अविश्वास दिन–प्रतिदिन बढ्दै छ । लोकको कल्याण नगर्ने तन्त्रलाई कसरी लोकतन्त्र भन्ने ? यद्यपि लोकतान्त्रिक प्रणाली एउटा खराब प्रणाली हो, तैपनि यस प्रणालीलाई अहिलेको कालखण्डमा सर्वोत्तम प्रणाली भनिन्छ। सबैलाई मौलिक अधिकारमा समानता छ । संसारमा नेपालले जति लोकतन्त्रका निम्ति सङ्घर्ष गरेका देशहरू कमै होलान् । तीस वर्षमा पच्चिसओटा सरकारहरू, पटकपटक लोकतन्त्रका लागि लडाइँ, जनयुद्ध सबै नेपालले बेहोरिसक्यो । अझै पनि नेपालमा लोकतन्त्र संस्थागत हुन सकेको छैन ।

नेपालको लोकतन्त्र पटकपटक खतरामा पर्नुका दुईओटा कारण छन् स् पहिलो, नेपाली जनता लोकतन्त्रप्रति भोका छैनन् । दोस्रो, लोकतन्त्रको स्थायित्वका लागि समय लाग्छ र नेपाली जनतासँग धैर्य छैन।
सामान्यतया हाम्रो जस्तो गरिब देशमा धरैभन्दा धरै असमानता हुन्छ । गरिबहरूका तुलनामा आर्थिक पुँजी ९धन०, सांस्कृतिक पुँजी ९शिक्षा० र सामाजिक पुँजी सङ्कलन धनीहरूको पञ्जामा हुन्छ ।

लोकतन्त्र विनासका कारण

जनताहरू विचारलाई मतदान नगरेर विचारधाराहरू दिनेलाई मतदान गर्छन् । लोकतन्त्रको मार्ग अगाडि बढाउन नसकिने सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण पक्ष गरिबी हो ।

अब गणतन्त्र हैन देश बचाउने बेला भएको छ । लुट्तन्त्र, बलात्कार भ्रष्टाचार हुँदाहुँदै अब देशद्रोही पनि निक्ले । हुनेखाने परिवारका छोरी बुहारी र आसेपासेलाई मात्र गणतन्त्र आएछ । गरिब जस्ताको त्यस्तै छन् । राजनीति यस्तो खेल हो जहाँ राजनीति गर्नेहरूको न त कुनै स्थायी शत्रुहरू छन् न त कुनै स्थायी मित्रहरू नै । यहाँ हरेक कालखण्डमा उनीहरूको निहित स्वार्थ छ र त्यो स्वार्थ गरिब जनतालाई भर्याकङ बनाएर मात्र पूर्ति हुन्छ र भइरहेको छ । स्वार्थपूर्ति गर्ने क्रममा सही वा गलतका बारेमा कहिल्यै विचार गरिँदैन ।

वास्तविक शत्रुको पहिचान गरेर त्यसका विरुद्ध एकजुट भएर लड्नुको सट्टा एक आपसमा लड्दै मिल्दै अधिकांश समय र ऊर्जा खर्च गरेर सत्तामा बसिरहुनुबाहेक राजनीतिककर्मीको अरू काम देखिएन ।

विकासको शत्रु को ?

आर्थिक विकास र त्यसको निरन्तरता नै हाम्रो समाजको महत्त्वपूर्ण मुद्दा हुनुपर्ने हो तर कतै व्यावहारिक नभएको राजनैतिक विचारधारा नै विकासको शत्रु भएको छ । ३० वर्षसम्म आधारभूत आवश्यकता पनि पूर्ति गर्न नसक्ने देश अरूबाट होइन आफन्तबाटै गुलामी भइरहेको छ । आफ्नै हाम्रा दुस्मन भए । विभिन्न परिवर्तनमा देशलाई नै लुटेर बनेका नव धनाढ्य वर्ग प्रशस्तै भेटिन्छन् तर सिटामोल खान नपाएर जीवन गुमाउनुपर्नेहरूको जमात अझै पनि ठुलो छ ।

राजनीतिक रूपमा हामीले के पायौँ के गुमायौँ भन्दा पनि आर्थिक समृद्धिबिनाको राजनीतिक परिवर्तनले कुनै अर्थ नराख्ने रहेछ । आर्थिक विकास र त्यसको निरन्तरता नै हाम्रो समाजको महत्त्वपूर्ण सबाल हो ।

हाम्रो लोकतन्त्र थकित, भेदभावपूर्ण, तितो, अप्ठ्यारो र कहिलेकाहीँ विनाशकारी पनि छ । लोकतन्त्र एउटा प्रणाली हो, यो कसैले बनायो । या भनौँ हामीले आफ्नै समाजका आफन्तलाई मारेर ल्यायौँ । यसलाई हामीले बनायौँ र हामी बदल्न पनि सक्छौँ । यदि बदल्न सक्छौँ भने किन यसलाई अरू कुनै राम्रो प्रणालीमा प्रतिस्थापन गर्न कोसिस नगर्ने ? त्यसो गर्न सकेनौँ भने गणतन्त्र अस्ताउनेछ । स्वतन्त्रता अस्ताउनेछ ।

कांग्रेस जागरणको यथार्थ

अर्जुननरसिंह केसी

पार्टी–जागरण मौसमी वा पटके हुँदैन । अविश्रान्त जागरण पार्टीहरूको अनिवार्यता हो । जीवन्त पार्टी जमिरहेको पोखरीजस्तो गतिहीन हुन्न, बगिरहेको नदीजस्तै चलायमान हुन्छ तथा आफ्नो गतिलाई चट्टान तोडेर पनि निरन्तरता दिन्छ । जागरण निरन्तर कर्मचेतनामा अनूदित हुनुपर्छ । जागरण अभियानका क्रममा म मकवानपुर र अन्य जिल्लाका कतिपय स्थानतिर गएँ । सबै कार्यक्रममा स्थानीय तहका कार्यकर्ताको पार्टीप्रति चिन्ता, निष्ठा र समर्पण उस्तै देखियो ।नबिग्रेको जनाधार, नसुध्रेको नेतृत्वकांग्रेसको एकमहिने राष्ट्रिय जागरण गत जेठ २५ मा सकियो । अभियानका सिलसिलामा देशैभरि नौ सयभन्दा बढी कार्यक्रम भए । कार्यकर्तामा सहज जागरण यथावत् पाइयो, नेतृत्वलाई सबैको साझा प्रश्न थियो, ‘जागरण, सुधार र गतिशीलता नेतृत्वमै, खास गरी केन्द्रमा देखिनुपर्छ ।केन्द्रीय नेतृत्वमा रहनुभएका तपाईंहरूमा जागरण र एकता कहिले हुन्छ ? नेवि संघ, तरुण दल, किसान संघ, दलित संघजस्ता पार्टीको शक्ति–स्रोत मानिने महत्त्वपूर्ण भ्रातृसंस्थाहरूको अधिवेशन केले रोकेको छ ? पार्टीका विभाग, भ्रातृसंस्था र संगठनहरूलाई अस्तव्यस्त र अन्योलग्रस्त छाडेर जिल्लामा जागरण खोज्नु एकातिरको रोग अर्कोतिरको उपचारजस्तो औचित्यविहीन भएन र ?’पार्टी भन्नु नै साझा विचार हो । देश, काल, परिस्थितिसँग भिजेर आफूलाई हरबखत ताजगीकरण गर्दै लक्ष्यप्रति कटिबद्ध रहने सहयात्रा हो । प्रतिक्रियात्मक (रियाक्टिभ) होइन, स्वतः सक्रियता (प्रोएक्टिभ), उपदेश होइन, उदाहरण बन्नु जागरणको अर्थ हो । कर्मकाण्डी होइन, ‘ड्राइभिङ फोर्स’ का रूपमा पार्टीलाई सबलीकरण गर्ने हुनुपर्छ यो । लोकतन्त्रविरोधी शासकीय गतिविधिमा अंकुश लगाउने र आन्तरिक सुधार अभियान सशक्त बनाउने हुनुपर्छ ।कांग्रेसका लागि लोकतन्त्र पद्धति मात्र होइन, आत्मा हो । कांग्रेसजनको संस्कार र जीवन पद्धति हो । लोकतन्त्र आचरण र व्यवहारमा प्रदर्शित हुनुपर्छ । यसले सपनाको व्यापारका लागि झुटो विज्ञापन गर्दैन, जनजीवनलाई उपलब्धिमूलक बनाउँछ । त्यसैले लोकतन्त्र व्यवहार र विकाससँग गाँसिएको हुनुपर्छ । पार्टी नेतृत्वमा शान्ति, विकास र लोकतन्त्रलाई एकाकार गरेर लैजाने कौशल हुनुपर्छ ।कांग्रेसले धेरै वटा संघर्ष वा आन्दोलन जित्यो, इतिहासमा विजयी भयो, सिद्धान्त जित्यो, जनाधार र जनमतमा जित्यो, तर मतगणनामा पराजित भयो । कम्युनिस्टहरूले लोकप्रियता बढाएर होइन, हाम्रै गल्ती र कमजोरीले गर्दा हामी हार्‍यौँ । जनताले केही समयका लागि हाम्रो भूमिका परिवर्तन गरिदिए ।दण्डहीनता र भ्रष्टाचारको अन्त्य तथा सुशासनको सुनिश्चितता हुन् लोकतन्त्रको सार्थकता र सफलताका अनिवार्य आधार । नबिर्सौं, कांग्रेसको बाह्रौँ महाधिवेशन (२०६७ असोज) मा तालीको गडगडाहटका साथ पारित सर्वसम्मत प्रतिबद्धता थियो— भ्रष्टाचारविरुद्ध सिंगो पार्टीलाई जागरुक तथा परिचालन ।जागरण अभियानका क्रममा भुइँतहका जनता र कार्यकर्ताबाट एकस्वरमा आएको जोडदार माग थियो— पार्टीले भ्रष्टाचारविरुद्ध सशक्त आवाज किन उठाउन सकेन ? ‘लाउडा काण्ड’ मा तत्कालीन एमालेले ५७ दिनसम्म संसद ठप्प बनाउँदै सडक आन्दोलन चलाउन सक्छ भने वाइडबडी जेट खरिदमा भएको त्यत्रो भ्रष्टाचारको विरोधमा ७ दिन संसद ठप्प बनाउन किन सकेन ? ३३ केजी सुन तस्करी, बूढीगण्डकी भ्रष्टाचार काण्ड, एनसेल भ्रष्टाचारजस्ता प्रकरणमा संसदमा फगत कर्मकाण्डी विरोध किन ? यस्ता विषयमा पार्टीले कसैसँग सम्झौता गर्नु हुँदैन, जोडदार आवाज उठाउनुपर्छ र अरूको आवाजलाई पनि समेट्न सक्नुपर्छ भन्नेमा साथीहरूको साझा आवाज रह्यो ।सत्ताको पराजित मानसिकताकम्युनिस्ट पार्टीहरू पनि लोकतन्त्रकै आवरणमा छन्, तर तिनको गन्तव्य फरक छ । कम्युनिस्ट मानसिकता र संस्कार धारण गरेर लोकतन्त्रको अभ्यास गर्नु गिर्जाघरमा बसेर गीतापाठ गरे जस्तै हो । चुनावअघि असम्भव आश्वासन बाँड्ने, चुनावपछि सबै बिर्सने प्रवृत्ति लोकतान्त्रिक होइन । लोकतन्त्रको रामनामी जपेर यसका आधारभूत विशेषतालाई नै ध्वस्त पार्न कानुन बनाउने हर्कतले सरकारको कम्युनिस्ट निरंकुशताको व्यूहरचनालाई उदाङ्ग पारेको छ ।सत्तापक्ष भक्तजन, भ्रष्टजन र तस्करजनको अल्पबुद्धि र स्वार्थी गिरोहको बन्दी भएको छ । आशा नैराश्य र मोहभंगमा बदलिँदै छ । शासनमा निरंकुशताजन्य भोक जाग्नु लोकतन्त्रका निम्ति खतराको साइरन बज्नु हो । संसदीय लोकतन्त्रमा सर्वोच्च कार्यकारी भएका प्रधानमन्त्रीमा यसबारे पश्चात्ताप हुनु त कताकता, एकीकृत शासन, निरंकुशता र सर्वसत्तावादको सूत्रधार हुने उत्साह जागेको छ, जुन झन् खतरनाक हो ।आफ्नो दम्भ र अभिमान नछोड्ने, पार्टीको स्वाभिमान गुमाउन तत्पर हुने कुनै नेतृत्व सफल हुँदैन । सुविधा अनुसारको सिद्धान्त र योग्यता अनुसारको व्याख्या बोकेरहिँड्दा पार्टी बन्दैन । सत्तापक्षहोओस् वा विपक्ष, जुनसुकै पार्टीले अपनाउनुपर्ने जागरुकता यिनै हुन् ।निरंकुशता, भ्रष्टाचार र नीतिहीनताका जुन विशेषताविरुद्ध हामीले आजीवन संघर्ष गर्दै आयौँ, तिनै तत्त्व हाम्रो राजनीतिक बाटोका तगारा भएका छन् । आज नेकपाले सत्ता चलाउँदा देखिएको र हिजो हामीले चुनावमा पराजय बेहोरेको भोगाइ तथा अनुभवको तीतो यथार्थ यही हो । पार्टी व्यवस्थापनको पारदर्शिता, विधिसम्मत प्रक्रिया र सामूहिक नेतृत्वको शक्तिले मात्र लोकतान्त्रिक शासन सार्थक र सफल हुन्छ ।जागरणको मार्गदर्शनहामी कांग्रेसको इतिहासबाट गौरवान्वित हुन्छौँ । तर इतिहासतिर एकोहोरिँदै रमाएर बस्दा वर्तमानले छोडेर हिँडिसकेको हुन्छ । न इतिहास न विरासत नै निर्णायक हुन्छ भन्ने यथार्थ हालैको भारतीय निर्वाचन परिणामले पुष्टि गरेको छ । गल्ती र कमजोरीको निर्मम र कटु समीक्षा गर्दै खुला दिलले समाधानमूलक निष्कर्षमा पुग्नैपर्छ ।आफ्ना कमी–कमजोरी र गल्तीउपर इमानदारीपूर्वक गवेषणा गर्न सकेनौँ भने माने हुन्छ— हामीले खोजेको जागरण पनि निरर्थक हुन सक्छ । जागरण अभियान प्रकारान्तरले सत्याग्रह नै हो, जसमा सत्याग्रहीले अरूलाई आज्ञापालनका लागि अह्राउँदैन । हामीले पनि सत्ताको जिम्मेवारी सम्हाल्दा धेरै गल्ती गरेका छौँ, तथापि जनताविरुद्ध बेइमानी गरेका छैनौँ ।समाजवाद कांग्रेसले कसैको खल्तीबाट निकालेको चार लाइनको चिर्कटो वा लहडी प्रस्तावका आधारमा अंगीकार गरेको पार्टी–नीति होइन । छैटौँ महाधिवेशनमा जननायक बीपी कोइरालाद्वारा प्रतिपादित, पार्टी सभापति सुवर्ण शमशेरद्वारा प्रस्तावित दूरगामी, सविस्तार परिभाषित तथा व्यावहारिक प्रस्थापना थियो यो, जसको सार्थक थालनी, लोकप्रियता र सफलताका लागि सुवर्णजी लगायतका अग्रज नेताले व्यक्तिगत रूपमा समेत अतुलनीय योगदान र महँगो मूल्य चुकाउनुपरेको थियो ।कांग्रेसमा सामाजिक न्याय, समानता र सुरक्षाको खोजी गर्ने विपन्न वर्ग र निमुखा समुदायको पहिलो आकर्षण नै लोकतान्त्रिक समाजवाद हो । यसलाई झिकिदिने हो भने समाजको अन्तिम वर्ग र समुदायमा कांग्रेसप्रति कुनै आकर्षण रहँदैन । जानी–नजानी हामीले त्यतातिर ध्यान दिन सकेनौँ ।पार्टीमा लेख–पढ, चिन्तन तथा निष्कर्ष, वैचारिक पुनर्जागरण एवं ताजगीको अभ्यास मासिँदै गएको छ । निर्भीक विश्लेषण र पद्धतिको खोजीगर्ने उच्च विचारको कार्यकर्तालाई‘बढ्ता बाठो भएको’ ठान्ने प्रवृत्ति नेतृत्वमा बढ्दै गएको छ । यसै पनि कांग्रेसलाई ‘जिउँदा नेताले डुबाएको, मरेका नेताहरूले बचाएको’ भन्ने खोटबाट हामी बच्न सकेका छैनौँ ।सबभन्दा प्रभावकारी जागरण त यथाशीघ्र पार्टीको चौधौँ महाधिवेशन गर्नु नै हो । महाधिवेशन समयमै नगर्नु र कार्यकाल लम्ब्याउनु पार्टीका निम्ति घातक हुन्छ । क्षणिक स्वार्थ हेरेर हामीले अधिवेशन टार्दै र कार्यकाल अनावश्यक लम्ब्याउँदै जाने हो भने आउँदो स्थानीय निर्वाचनको मुखैमा हामी महाधिवेशनमा लाग्नुपर्ने हुन्छ ।त्यसको नतिजा के होला ? समयको अनुकूलतालाई हेक्का नराख्ने हो भने परिणाम फेरि पनि सुखद नहुन सक्छ । हालैको जागरण अभियानले दिएको निष्कर्ष र मार्गदर्शन यही हो । जागरण अभियानमा उठेका सवालहरूमा यथार्थपरक, निष्कर्ष र ठोस सम्बोधन नै हो, पार्टी एकताको मूलमन्त्र ! यही हो आन्तरिक लोकतन्त्र ।लेखक नेपाली कांग्रेसकाकेन्द्रीय सदस्य हुन् ।कान्तिपुरबाट साभार

Monarchy Or Republic?

 

The King has no ambition to interfere in political life beyond his mandate or to increase these powers. The King does not have the mercy to lead a party or any civil movement that looks like a party

June 7, 2019, 12:58 p.m. Published in Magazine Issue: VOL 12 No.20, Jun 07 –27 June, 2019 (Jestha 24, 207/074-756) Online Register Number: DOI 584

Nepal could soon become the first country in the world to abandon the republic as a form of the state within democratic normalcy and restore the monarchy. Isn’t this a very unusual hypothesis-a dilemma that has its origins since ancient times? During their long history, both the monarchy and the republic had different meanings. The Republic is a form of government that has appeared in history both in autocratic and in democratic regimes, while the monarchy has for centuries been largely part of the autocratic regime, changing its various forms, ranging from a slave, absolutist state to modern, hybrids and constitutional parliamentary monarchy.

The way things are moving, Parliamentary monarchy is a better political solution than a republic for Nepal. The restoration of the Monarchy is getting closer in Nepal. We need to wake up from the general lethargy that had been around for the last 22 years with a different political experiment which gave nothing to my very nation.

Our irritated society with an agitated system can hardly produce anything anymore. Successful nation-building should incorporate basic principles like good partners, process, Problem-solving, Purpose, People. The nation building is about people. Power, Greed, and the Love of Money do not move history. People move history. We are practicing social Darwinism, not democracy in Nepal. I can go on and on as I need someone as a guarantor of national unity.

I was raised as a democratic person. I am a Democrat, and I confess that I am absolutely ready to return to the constitutional monarchy. Can we have a referendum on the monarchy? We can’t always make the right decision, but we can make every decision right. 
We have to do it now before it gets too late. I don’t think there is anything wrong with the modern constitutional monarchy which is part of a constitutional system based on a parliamentary form of government in which the monarch has only a ceremonial role. So the monarchy cannot clean up the political class, because the parliamentary system will inherently keep all the elements of democracy. The most important aspect of freedom and democracy are identity and dignity. The day we abolished the king, we lost our identity and dignity, and since then, we have not been able to practice true democracy with freedom. Do I really need such a system? A system that consists in mandating a party cadet who will have to obey the orders of international institutions that do not obey any democracy? Who will try to pass his reforms to an assembly of corrupt representatives?

Every citizen has the duty. We must all be aware of our history and the behavior of our policies, the quality of our vote, the system and therefore, our quality of life. Let’s not choose anything blindly. What we have is not a democracy. It’s a lottery. We are not treated as citizens. The problem of the republic is that an aristocratic fate of real parasites, parvenus, took control. Republican Nepal, which is not really a republic but plutocracy held by an oligarchy without nobility, is an occupied country.

The King has no ambition to interfere in political life beyond his mandate or to increase these powers. The King does not have the mercy to lead a party or any civil movement that looks like a party. Arguments never cease to stop in our country. The Nepalese still need to realize that a republic would cost the taxpayer more than a royal family. The republic is not politically and morally defensible for us. In reality, a Republic would be cheaper than a Monarchy, but this is not happening to our country. Based on the data from the last 10 years, the government has spent 10 Arab but in 250 years, only 9 Crore. Thus, we can say that Monarchy cost us less than the president! This issue has made Money saving one of the main arguments against the restoration of the monarchy. The fact is that the elected president is spending as much as the king or more than him. However, the issue is not only that. What many don’t know is that after every four years, the president gets a lifelong retirement so we practically will have several presidents at the same time, while in the case of the monarchy there is just one ruler, just one king.

Let us talk about the cost of the election. Every four years, the president is elected. It is simple mathematics that if a direct election takes place, the institution of the king would cost taxpayers less than the institution of the president. Hence, I believe now that a king would give a better image of my nation than a president. The monarchy seems to me as an antidote to Nepal. The Monarchy represents the plurality of identity and the constant renewal within continuity. Monarchy might not be a perfect system, but it is the best for a country like Nepal. The way things are moving, it has been proven that the monarchy in Nepal was more democratic than a republic!

अस्ताउन लागेकाे गणतन्त्र, सिक्किमीकरणकाे त्रास र अबकाे बाटाे

प्रकाशित मिति : Apr 28, 2019 news24nepal.tv

  • दीपक राज जोशी

नेपाली जनताले उत्साहसाथ परिवर्तनका खातिर दिलोज्यान दिए । तर अब उनीहरू नै आफैले ल्याएको परिवर्तनले आफ्ना सपना पूरा नहुनेमा विश्वस्त हुँदै छन् गएका । बढ्दो गतिहीनता, भ्रष्टाचार, वर्गीय असमानता, धर्म र संस्कृतिको पतन केही त्यस्ता उदाहरण हुन्, जो हाम्रो समाजमा धेरै नै देखिन्छन् । यी सबैको मुख्य कारण गन्तव्यहीन राजनैतिक सङ्घर्ष नै हो । यिनै हुन्, नेपाली जनजीवनका खतरानक वास्तविकता ।

जनताहरू यस्तो निष्कर्षमा पुगेका छन् कि राजतन्त्र लोकतन्त्रभन्दा राम्रो थियो । कमसेकम एउटा राजाले राज्य गरेको थियो । आज जस्तो सयौँ राजाको लावालस्कर त थिएन ।

सरकारले चलाएका कलकारखाना बन्द छन् । आर्थिक वृद्धि ढिलो छ । असमानता बढ्दो छ । निर्यातभन्दा आयात दिन–प्रतिदिन बढ्दै छ । मन्दिर भत्किएका छन् भने नयाँ चर्च दिनानुदिन थपिँदै छन् । धर्म निरपेक्षताको नारा लिएर भ्रम फैलाउने काम भइरहेको छ, जसले सांस्कृतिक पाटोलाई ओझेलमा पारेको छ । हरेक राजनैतिक निर्णयले समाजलाई विभाजन गर्दै छ । जनताहरू यस्तो निष्कर्षमा पुगेका छन् कि राजतन्त्र लोकतन्त्रभन्दा राम्रो थियो । कमसेकम एउटा राजाले राज्य गरेको थियो । आज जस्तो सयौँ राजाको लावालस्कर त थिएन ।

हामीलाई थाहा छ, नेताहरू गलत छन् । तैपनि हामी उनीहरूको कुरा सुनिरहेका छौँ । जे भइरहेको छ त्यसको समाधान छ तर समाधान समस्याको माग हो भन्दै समाधान प्रस्ताव गर्दैमा समस्याको समाधान हुँदैन । खस्कँदै गएको लोकतन्त्रलाई बचाउनका खातिर हामी हाम्रो समाजलाई नष्ट गर्न पनि त सक्दैनौँ । लोकतान्त्रिक राजनीतिमा नैतिकताको खडेरी परेको छ । त्यही खडेरीमा अन्न बेच्नेहरू लोकतान्त्रिक जीवन बाँचिरहेका छन् र फाइदा उठाइरहेछन् खडेरीको, ताकि व्यापार फस्टाउँदै जाओस् ।

जब क्षमताहीनहरूले राजनीति गर्छन् तब त्यस समाजमा थुप्रै समस्याहरू देखा पर्छन् । अदालतले न्याय दिँदैन, पुलिसले संरक्षण गर्दैन । राजनीतिसँग जोडिएका सामाजिक र सांस्कृतिक विभेदहरु दिन–प्रतिदिन गहिरिँदै छन् । समृद्धि र सुशासन नारामा मात्र सीमित भएका छन् । भ्रष्टाचारले गर्दा देशको चरम दुरावस्था छ । राजनीतिकर्मीहरू समाजका विचारकर्ता, प्रारम्भकर्ता, परेको बेला आलोचक, समाजका सेवक र समाधान प्रदायक हुनुपर्ने हो तर यहाँ राजनीतिकर्मीहरू केवल निजी स्वार्थका कैदीबाहेक अरू केही हुन सकेका छैनन् ।

हाम्रो प्रजातान्त्रिक इतिहासमा नौलो पाना कहिल्यै थपिएन । विभिन्न कालखण्डमा कसैले चुनाव जिते कसैले हारे, नियम कानुन बनाए, त्यसलाई परिवर्तन गरे, नयाँ आशा लाग्दा नेता आए र गए, चारचोटि संविधान बन्यो तर समाज जहाँको त्यहीँ रह्यो । आखिर समाज भनेको व्यक्ति व्यक्तिबिचको सम्बन्ध नै त हो । जब यी सम्बन्धमा नैतिकताको अभाव, क्रूरता, महत्त्वाकाङ्क्षा हुन्छ तब यिनै कुराहरूलाई समाजले प्रतिबिम्बित गर्ने गर्दछ । यो प्रतिबिम्ब हाम्रो समाजमा सामाजिक सङ्गठनलाई राजनीतिक रङ्ग दिएर गरिएको दुरुपयोगको परिणाम हो ।

मौलिक प्रश्नहरूको जवाफ हरेक राजनीतिककर्मीका लागि वास्तविकतासँग सम्बन्धित हुनुपर्छ । हामीकहाँ वास्तविकतालाई आफ्नो राजनैतिक विचारका आधारमा विभिन्न तरिकामा व्यक्त गरिन्छ । त्यसले आम नागरिकहरू लामो समयदेखि राजनीति र राजनीतिकर्मीसँग असन्तुष्ट हुँदै आएका छन् ।

सिक्किमीकरणको त्रास

सीके राउतसँग जुन सहमति गरियो, त्यसले सिक्किमको घटना याद दिलाउँछ । इतिहास जस्ताको त्यस्तै दोहोरिँदैन तर इतिहासले एउटै भाकामा गीत गाउन सक्छ । आँखैअगाडि देश विखण्डन हुँदै गर्दा पनि हामी मुकदर्शक भएर बसिरहेका छौँ, यो यसरी बस्ने बेला होइन । देशलाई बाहिरी तत्त्वबाट भन्दा बढी देशभित्रै रहेका निहित स्वार्थ भएकाहरूबाट बचाउने बेला आएको छ ।

देश रहे प्रजातन्त्र, गणतन्त्र रहन्छ । देश नै रहेन भने यिनको के काम ? धेरैचोटि लेखिएका संविधानले निम्त्याएको खिचातानी, जनयुद्ध र अरू युद्धमा नेपाली मारिएका मारिएकै छन् । त्यसको अर्थ परिवर्तन अपरिहार्य छ भन्ने नै हो । अब एकचोटि सबै नेपाली नेता आफ्नो पार्टी जिताउन नभएर देश बचाउनका लागि एकजुट हुने हो कि !

जनतालाई पिउने पानी नभएका बेला ट्याङ्करको पानी खरिद गरेर गाडी धुने शासक रहेसम्म नेपालको भविष्य उज्वल हुनेछैन । शासक नै शोषक भएपछि शासकका विरुद्ध लड्नुभन्दा अरू विकल्प देखिँदैनन् । नेपालको राजनीतिक इतिहास हेर्ने हो भने शान्ति प्रक्रिया एउटा महँगो कार्य हो । त्यसैले नेपालका राजनीतिज्ञहरू हरेक कालखण्डमा हिंसाका साथमा रमाउँदै सत्तामा पुग्ने बाटो खोजिरहेका हुन्छन् ।

यता नेपाली जनताहरू शान्ति र सुशासनका लागि मतदान गर्दै आए पनि रगतको खोलो बग्ने क्रम रोकिएको छैन । हाम्रा भ्रष्ट र असक्षम राजनीतिक वर्गलाई अनुशासनको दायरामा ल्याएर समाजलाई विखण्डनबाट बचाई परिवर्तनको दिशातिर उन्मुख गर्दै विकासका बाटोमा लैजाने बेला भएको छ।

विफलताको बाटोमा लोकतन्त्र

वर्तमान लोकतन्त्र बिस्तारै विफल हुँदै छ । हामी नेपाली जनता राम्रो विचारका लागि भोट नदिएर पार्टीको विचारधारालाई भोट दिँदै आएका छौँ । विचारधारा दिने पार्टीले यहाँ देशलाई अगाडि बढाउन राम्रो विचार दिन असमर्थ भएको छ । समाजलाई भलो हुने खालको विचारका अभावमा नेपालको प्रजातन्त्ररलोकतन्त्र केवल मतदान प्रकियामा मात्र खुम्चिएको छ । 

मतदान प्रक्रिया भनेको सङ्ख्यात्मक बहुमत मात्र हो । नेकपालाई जनताले दुई तिहाइ मत दिएर पूर्ण जनादेश दिएका छन् । जनताले पाएको संवैधानिक हकलाई बेवास्ता गर्न, जनतालाई दबाउन अनि विपक्षीलाई दुस्मनका रूपमा हेर्नका लागि जनताले दुई तिहाई मत दिएका होइनन् । पूर्ण बहुमत भनेको अधिनायकवादतिरको सिकार खेल्ने साँचो होइन ।

लोकतान्त्रिक सरकारको आधारभूत सिद्धान्त भनेको कानुनको शासन, व्यक्तिगत स्वतन्त्रता र नागरिकको सम्मान हो । दमनका विरुद्ध बोल्ने लोकतान्त्रिक अधिकार मात्र नभएर नागरिक कर्तव्य र दायित्व पनि हो । नेपाल अहिले यस्तो परिस्थितिमा पुगेको छ जहाँ लोकतान्त्रिक मूल्य र मानव अधिकारलाई व्यावहारिक रूपमा बेवास्ता गरिएको छ । लोकतान्त्रिक मान्यताबाट टाढा गएका कारणले बिस्तारै निर्वाचित नेताहरूलाई जनताले अस्वीकार गर्न थालेका छन् । कतै देशको भविष्य र लोकतान्त्रिक अधिकारका लागि जनताले पुनस् लड्नुपर्ने स्थिति नआउला भन्न सकिन्न।

संसारमा नेपालले जति लोकतन्त्रका निम्ति सङ्घर्ष गरेका देशहरू कमै होलान् । तीस वर्षमा पच्चिसओटा सरकारहरू, पटकपटक लोकतन्त्रका लागि लडाइँ, जनयुद्ध सबै नेपालले बेहोरिसक्यो । अझै पनि नेपालमा लोकतन्त्र संस्थागत हुन सकेको छैन ।

हामी सबैलाई थाहा छ कि राजनैतिक पार्टीप्रति नागरिकको अविश्वास दिन–प्रतिदिन बढ्दै छ । लोकको कल्याण नगर्ने तन्त्रलाई कसरी लोकतन्त्र भन्ने ? यद्यपि लोकतान्त्रिक प्रणाली एउटा खराब प्रणाली हो, तैपनि यस प्रणालीलाई अहिलेको कालखण्डमा सर्वोत्तम प्रणाली भनिन्छ। सबैलाई मौलिक अधिकारमा समानता छ । संसारमा नेपालले जति लोकतन्त्रका निम्ति सङ्घर्ष गरेका देशहरू कमै होलान् । तीस वर्षमा पच्चिसओटा सरकारहरू, पटकपटक लोकतन्त्रका लागि लडाइँ, जनयुद्ध सबै नेपालले बेहोरिसक्यो । अझै पनि नेपालमा लोकतन्त्र संस्थागत हुन सकेको छैन ।

नेपालको लोकतन्त्र पटकपटक खतरामा पर्नुका दुईओटा कारण छन् स् पहिलो, नेपाली जनता लोकतन्त्रप्रति भोका छैनन् । दोस्रो, लोकतन्त्रको स्थायित्वका लागि समय लाग्छ र नेपाली जनतासँग धैर्य छैन।
सामान्यतया हाम्रो जस्तो गरिब देशमा धरैभन्दा धरै असमानता हुन्छ । गरिबहरूका तुलनामा आर्थिक पुँजी ९धन०, सांस्कृतिक पुँजी ९शिक्षा० र सामाजिक पुँजी सङ्कलन धनीहरूको पञ्जामा हुन्छ ।

लोकतन्त्र विनासका कारण

जनताहरू विचारलाई मतदान नगरेर विचारधाराहरू दिनेलाई मतदान गर्छन् । लोकतन्त्रको मार्ग अगाडि बढाउन नसकिने सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण पक्ष गरिबी हो ।

अब गणतन्त्र हैन देश बचाउने बेला भएको छ । लुट्तन्त्र, बलात्कार भ्रष्टाचार हुँदाहुँदै अब देशद्रोही पनि निक्ले । हुनेखाने परिवारका छोरी बुहारी र आसेपासेलाई मात्र गणतन्त्र आएछ । गरिब जस्ताको त्यस्तै छन् । राजनीति यस्तो खेल हो जहाँ राजनीति गर्नेहरूको न त कुनै स्थायी शत्रुहरू छन् न त कुनै स्थायी मित्रहरू नै । यहाँ हरेक कालखण्डमा उनीहरूको निहित स्वार्थ छ र त्यो स्वार्थ गरिब जनतालाई भर्याकङ बनाएर मात्र पूर्ति हुन्छ र भइरहेको छ । स्वार्थपूर्ति गर्ने क्रममा सही वा गलतका बारेमा कहिल्यै विचार गरिँदैन ।

वास्तविक शत्रुको पहिचान गरेर त्यसका विरुद्ध एकजुट भएर लड्नुको सट्टा एक आपसमा लड्दै मिल्दै अधिकांश समय र ऊर्जा खर्च गरेर सत्तामा बसिरहुनुबाहेक राजनीतिककर्मीको अरू काम देखिएन ।

विकासको शत्रु को ?

आर्थिक विकास र त्यसको निरन्तरता नै हाम्रो समाजको महत्त्वपूर्ण मुद्दा हुनुपर्ने हो तर कतै व्यावहारिक नभएको राजनैतिक विचारधारा नै विकासको शत्रु भएको छ । ३० वर्षसम्म आधारभूत आवश्यकता पनि पूर्ति गर्न नसक्ने देश अरूबाट होइन आफन्तबाटै गुलामी भइरहेको छ । आफ्नै हाम्रा दुस्मन भए । विभिन्न परिवर्तनमा देशलाई नै लुटेर बनेका नव धनाढ्य वर्ग प्रशस्तै भेटिन्छन् तर सिटामोल खान नपाएर जीवन गुमाउनुपर्नेहरूको जमात अझै पनि ठुलो छ ।

राजनीतिक रूपमा हामीले के पायौँ के गुमायौँ भन्दा पनि आर्थिक समृद्धिबिनाको राजनीतिक परिवर्तनले कुनै अर्थ नराख्ने रहेछ । आर्थिक विकास र त्यसको निरन्तरता नै हाम्रो समाजको महत्त्वपूर्ण सबाल हो ।

हाम्रो लोकतन्त्र थकित, भेदभावपूर्ण, तितो, अप्ठ्यारो र कहिलेकाहीँ विनाशकारी पनि छ । लोकतन्त्र एउटा प्रणाली हो, यो कसैले बनायो । या भनौँ हामीले आफ्नै समाजका आफन्तलाई मारेर ल्यायौँ । यसलाई हामीले बनायौँ र हामी बदल्न पनि सक्छौँ । यदि बदल्न सक्छौँ भने किन यसलाई अरू कुनै राम्रो प्रणालीमा प्रतिस्थापन गर्न कोसिस नगर्ने ? त्यसो गर्न सकेनौँ भने गणतन्त्र अस्ताउनेछ । स्वतन्त्रता अस्ताउनेछ ।

Kleptocracy

Kleptocracy comes from the Greek words, “kleptes” (meaning ‘thieves’) and “kratos” (meaning ‘strength’). Thus, a kleptocratic government is a group of political body where officials are politically corrupt and financially self-interested.

By :Deepak Raj Joshi

March 4, 2019, 1:42 p.m. Published in Magazine Issue: VOL 12 No.14, March 01, 2019 (Falgun. 17 2075) Online Register Number: DOI 584/074-75

The personal responsibility of politicians for their actions is closely related to the notion of political responsibility, but at the same time, these two forms of responsibility must be distinguished from one another. In other words, understanding the notion of political responsibility is closely related to how society generally understands politics. Unlike other forms of government such as democracy, monarchy or dictatorship, Kleptocracy is not an official form of government. The sole purpose of a kleptocratic government is to first and foremost exercise power based on the individual enrichment of its members.

Kleptocracy comes from the Greek words, “kleptes” (meaning ‘thieves’) and “kratos” (meaning ‘strength’). Thus, a kleptocratic government is a group of political body where officials are politically corrupt and financially self-interested.

Historically, it was found as a system in ancient Greece, but in society, the system of “governance by thieves” is more perfect due to the nature of states and leaders. Kleptocrats usually refer to public money as if it were their personal bank account, spending money where they consider it necessary. Many kleptocrats also covertly transfer budget money to classified bank accounts in foreign countries, so as to ensure a luxurious existence in case of their removal from power, or, if necessary, escape from the country.

The Party in power actually forms a system of organized theft. In order to survive and advance, it is forced to pretend to defend certain “values”, while its main task is to provide financial support to those who support it.

Kleptocracy describes the situation in a country where the corruption of the highest political institutions has been brought to a level when the government exists only for the personal gain of the individual and parties that make it, at the expense of the wider population and often out in the open.

Kleptocracy is characterized by corruption, lobbyist, money laundering, and neglect of long-term goals. In states where kleptocracy rules, the authorities have public property as their private property, and they either spend money on their own luxury or transfer them to accounts of foreign countries, thus providing themselves with a comfortable life in exile in case of loss of power.

The kleptocratic practice occurs in various forms, such as setting up companies that are sold to the government or members of his family, extorting money from business people for “humanitarian actions”, the ruling party embezzling money from state funds and turning foreign investments to their advantage. The consequences of such a regime cause the weakening of the state economy, state policy and civil rights. The money that kleptocrats steal is often taken from funds laid aside for the construction of public needs, such as hospitals, schools, roads, parks – which additionally enhances the quality of life in the country that is managed by kleptocrats. Kleptocracy disregards the multiparty authority due to the association of political elites, and thus
undermines both democracy and any other political format under which the state is.

For over twenty years, they have been trying to convince us that they were building democracy. We are still convinced that they are only interested in material values. We are economical at the bottom – among the poorest countries of the world. Modern Nepalese government has many names- pseudo-democrats, traitors, elitists and one of the main names of the Nepalese government is…..kleptocrats. Systematic theft leads to the fact that officials and entrepreneurs who refuse to participate in corrupt schemes, in various ways, move away from power and business. They do not just steal- they teach how to steal from the whole country.

Honest work becomes unprofitable. To be engaged in production becomes unprofitable. Investment in superior technology is not profitable. It is profitable only to steal, including those who honestly work, who are engaged in production, and are trying to develop technology.

Impunity, prevarication, bribery, political corruption, and misuse of public power to obtain illegitimate advantages in a secret way are the forms of cronyism that leads to kleptocratism.

The appointment of different positions in the government by taking money proves that this country is not only controlled by kleptos (thieves or thieves). They have evolved, from klepto to mafioso (the organization called the mafia). The mafia helps to elect a politician to gain power. They use illicit money from bribery, corruption, project mark-ups and budget lapses for the campaign.

Power is necessary to perpetuate hegemony, political power, authority, capital power as well as the power to monopolize the law. Law and justice need to be mastered to protect their colleagues who are involved in legal matters. Minimum punishment is light, and when sentenced, they go to prison but can go in and out as they desire.

The characteristic of the kleptocratic state, among others, is that the level of corruption in the bureaucracy is very high. This bureaucracy refers to the executive, the legislature, and the judiciary. Kleptocracy often enriches its corrupt bureaucrats and partners by exploiting natural resources. People’s prosperity is often sidelined for the sake of gaining power and possessions.

The crime of corruption in Nepal has reached a chronic point. The decline or lack of improvement in ‘political accountability’ is almost certainly one of the main problems of Nepalese political development.

This fact can be seen from the continued spread of corruption cases or bribery involving many public officials (ministers, former ministers, governors, mayors, district heads), members of parliament at various levels or political party leaders. Political accountability is one of the important elements of democracy, to work well and to bring the most benefit to all citizens. Political accountability refers to the obligations and responsibilities of public office holders to take policy and take steps for the public interest as a whole. Otherwise, the relevant public office holds legal and political consequences. Kleptocracy threatens democracy. If idiocracy is a dictatorship of stupidity, then kleptocracy is a higher degree of idiocracy.

Why Is There Not A Hindu Nation?

In the name of secularism, our leaders have been felling their personal interest and these people have also put the country’s integrity and security on a stake. Religion is the way that helps every person formulate his life’s journey successfully. Hinduism was not rejected by the people of Nepal. Credit goes to Girija Prasad Koirala and his team who helped abolish the 240-year-old Hindu monarchy and transforming the impoverished country into a secular republic.

By Deepak Raj Joshi

Jan. 27, 2019, 12:02 p.m. Published in Magazine Issue: VOL 12 No.12, January 25, 2019 (Magh. 11 2075) Online Register Number: DOI 584/074-75

 

Just before we abolished centuries-old Hindu monarchy and established the republican nation, Nepal used to be the only constitutionally declared Hindu nation in the world. Maoists and their shadow Democrats declared Nepal a secular state by getting rid of the Hindu state tag.

We all are firstly guided by the social norms, values, traditions, and customs, which are based on religion. Religion is the way that helps every person formulate his life’s journey successfully. Religion is the aroma of society. Hinduism in Nepal is not a religion, but a way of life and it is naturally secular.

Let’s examine the origins of secularism as an idea. It begins with the mindset of the Ancient Greek philosophers to see the society at that time using metaphysical dualism by distinguishing between worldly and spiritual matters. Assumptions that divide the aspects of life are categorized into two parts, namely spiritual and secular. Matters related to religion are identical with the spiritual matters and the things related to the world are identical with the secular. This is the beginning of the birth of secularism. While in terms of epistemology, secular comes from the Greek word “speculum” which means ‘worldly’ in the dimension of space and ‘now’ in the dimension of time. Secularism was a philosophy of atheists for a few decades.

In the name of secularism, our leaders have been felling their personal interest and these people have also put the country’s integrity and security on a stake. Religion is the way that helps every person formulate his life’s journey successfully. Hinduism was not rejected by the people of Nepal. Credit goes to Girija Prasad Koirala and his team who helped abolish the 240-year-old Hindu monarchy and transforming the impoverished country into a secular republic. Religion for Nepalese people is something we are proud of and carry it as a part of our identity. We are a victim of Pseudo-secularism. Secularism is considered to be one of the basic vows of leftist ideology but it was introduced with the help of the Nepali Congress.

Nepal is considered to be one of the fastest-growing Christian populations of the world. Based on official data, in 1951 Nepal did not have any Christian population and in 1961 we had 458 Christian missionaries. By 2001, Christian population grew to nearly 102,000. Now we have 1.5% Christian of the total population which accounts for 437, 993 (AIN report). This proportion is expected to rise to 3.8% by 2020. Based on some reports there are more than 3000 churches in Nepal. With this growth ratio, Nepal is on the verge of becoming a Christian nation.

Politicians and bureaucrats have become greedy, cunning, and disillusioned that communal and appeasement politics in the name of pseudo-secularism is the everyday way. The elite, educated, class who had a special hand in this cultural decline of the country do not know that they are insulting Goddess Saraswati by calling themselves intellectuals. The Christian-controlled media is silent.

The Constitution was imposed on the people by force from above and it is not the people’s mandate. Let people go to referendum to decide what kind of religious freedom they want. Under the principles of Lord Shree Pashupatinath, Nepal is identified as a Vedic Sanatan Hindu nation, which is in the form of a God-goddess, Shiva Bhoomi, Gyan Bhoomi, and Gorakhbhoomi. Nepal is the land of many temples where millions of Hindus visit each year.

Although the anti-Hindu ideology and the anarchist tendencies of the Left caused Nepal to lose its reputation of being the only Hindu nation in the world and declared Nepal a secular nation, most of the leaders from the political parties receive money from Christian countries, and these members have plotted to declare Nepal a secular nation. The country is going through a very dangerous phase. Religion serves as a foundation for a free society. Religion without culture is no religion and nation without religion is no nation.

Due to political instability, rampant corruption and poverty are everywhere. Christian missionaries are using venerability in our society and convince the vulnerable to follow Christ. These sick, poor and broken families see the hope and start following Jesus Christ. Most of the rural Nepalese are poor and they do not have any means and resources. They cannot even fullfill their basic needs. People without resources trust God more than people with money. These people are the easiest to manipulate. Poor people often believe that God helps and protects them. It is nothing but economic seduction of the helpless people.

Most of our leaders forget that Hinduism is the foundation of human civilization. There will not be the basis for the existence of Nepal without the Hindu religion. Over 81% of Nepal’s 28 million people are Hindus and they were not asked what kind of religious freedom they want. People of Nepal were forced into secularism even as 81 % of Hindu people are not ready to embrace secularism easily.

Secularism is an insult to the 81% of the population, that is Hindu. Secularism is such a disease that will only destroy this country. The most special feature of this disease is that the person who suffers from it feels that he is healthy and the rest of the people are sick.

There are 17 countries that enjoy the form of Christianity as a special status. Around 24 Islamic countries, and few as Buddhist nations. The sad reality is, Hinduism is the world’s oldest living religion on earth and does not have a nation of its own. A million dollar question is — why is there not a single Hindu nation?

Deepak Raj Joshi

(The author is a lecturer and IT, consultant. He also writes fiction under the name of Kapeed Joshi. He can be reached by email at [email protected].)

Populism: Democracy’s Honey Or Poison?

Politicians in the House are busy performing political acrobats without the support of rational arguments to cover all the issues people are facing in the country. Each party looks selective in sorting data that only supports the predisposition already embedded in their head by their political agenda. Populism is based on exploiting the wide ignorance of people.

By

Deepak Raj Joshi

Populism is a rapidly growing global phenomenon in recent years and Nepal is also its victim. Populism has become one of the 21st-century political keywords. Last year, at the end of November 2017, the Cambridge Dictionary stated that populism is the most searched and spoken word of 2017.

In the dictionary of sociology, populism is defined as “a peculiar form of political rhetoric, which considers the primacy and political validity of the people, views the dominant elite as corrupt, and that political goals are best achieved by means of a direct relationship between government and people, without the intervention of existing political institutions.” (Abercrombie et al., 1998).
In reality, whether you like it or not, Populism does not have a concept of a good political or economic system and it pushes the country toward unproductive and tendentious debates. Politicians in the House are busy performing political acrobats without the support of rational arguments to cover all the issues people are facing in the country. Each party looks selective in sorting data that only supports the predisposition already embedded in their head by their political agenda. Populism is based on exploiting the wide ignorance of people.
Just popularity is not enough for politics. Rich elites share the political power to manipulate the rules of the economic game, undermining democracy. If you want to succeed in politics, then only name, money and fame are not available for it. The first is enough if the politician is able to develop his political program based on people’s instincts and reactions.

Politicians are influencing ordinary people’s emotions and wanting to gain support from uneducated people even in cases where they do not have the knowledge they could reasonably be able to make.

Politicians often turn to the tools of demagoguery, fear, and prejudice to win their support. This kind of populism tells us that this part of the political elite is despising the ordinary people. Although the political participation of ordinary people in democratic societies is decisive, the political elite does not demand political parties, so the people understand things, it’s more about the voter’s feelings. The formulated reasoning is logical and true.
Well, the formulation of democracy cannot be perfect, yet in today’s politics, especially in a liberal democracy, populism is considered the greatest enemy of daily politics.
Both politicians and people addicted to populist policies take into account their short-term interests.
There were words about which populist ideas best pass in the region, which politicians are most flirting with the people, the connection of populism with nationalism, the use of the anti-corruption slogan for populist purposes. Or the extent of populism in Nepal!
The main characteristic of populism is belief without proof and majority opinion that does not suffer any questioning. Most of the time In political discussions and in the media, the concept of populism is often mentioned as a threat.
Populist leaders usually form a person’s cult around themselves. They are trying to establish direct and direct links with the people who they claim to represent and direct their hopes and fears. Needless to mention the name but e do see such leaders in most of the political parties in Nepal.
Modern populism has more complex goals and makes more radical statements than that of its predecessor. A central ingredient of populism is nationalism, the source, after religion, of the deadliest wars humanity has suffered.
In the political sphere, populism often leads to the destruction of democratic institutions: populists have the opportunity to gain a foothold in power on the wave of short-term achievements, but as the situation deteriorates, they abandon democratic procedures, promising prosperity as they defeat external and internal enemies.
Political populism threatens progress. It always is accompanied by economic populism (irresponsible fiscal and monetary policies, manipulation of property, etc). Populism is a policy aimed at protecting the interests of the common people and offers simple solutions to complex problems. It works best in societies with a high level of dissatisfaction with the power policy and low level of political education of citizens.
Political populism is an instrument in the struggle for power, but its economic consequences are not unambiguous. The party, which comes to power on the wave of populist slogans, can pursue any economic policy.
In politics, a lie is not accepted, at least by definition but making that is the truth is a marketing and marketing is a beautiful illusion.

Populists do not offer intelligent solutions, instead – some fantasies. The political orientation is not important for populism, because it does not care about the truth and concrete proposals for changing the situation in one area or another for the better. Populism is a manipulation of feelings made by charismatic leaders. The more politicians try to connect with the emotions of the people, the more they move away from what the people want. Populism is not an ideology. It is nothing but a trick.

Populism is the manipulation of feelings made by charismatic leaders. They do not have intelligent solutions but only have fantasies and it is an instrument in the struggle for power. Our Democracy is becoming victim of populism. The main characteristic of populism is belief without proof. Our political analysts believe that communism is just a threat to liberal democracy and freedom, but in reality, populism is a real threat. For these populist so-called leaders, the political orientation is not important, because they do not care about the truth and concrete proposals for changing the situation in one area or another for the betterment of all. Populist politicians always speak against the elite or against the bureaucracy. Populism is to politics what fever is to life. Populism is not exactly a disease, it is a symptom, it is politics that brings fever to life.

Nov. 23, 2018, 8:34 p.m. Published in Magazine Issue: VOL 12 No.08, November 23, 2018 (Mansir. 07, 2075) Online Register Number: DOI 584/074-75

आफ्नै ‘हत्यारा’लाई काँधमा बाेकेर हिँड्ने नेपाली कांग्रेसलाई खुल्ला पत्र

  • दीपक राज जोशी

देशको अस्थिर राजनीति र यसले नेपाली कांग्रेसलाई कति नोक्सान पारेको छ भन्ने कुराको गतिलो उदाहरण हालसालै कांग्रेस महासमिति बैठक र यसमा सदस्यहरु बिच भएको किचलो हो। धर्मनिरपेक्ष राष्ट्र घोषणा भएको संवैधानिक व्यवस्थामा मुलुक  चल्दै आएको लामो समयपछि यसको अर्थ खोज्दा यो परिस्थितिको सिर्जना भएको हो। हामीकहाँ हाबी भएको ‘तातै खाउँ जल्दै मरौँ’ गर्ने गलत अभ्यास नै यसको जड हो। जसले नेपाली राजनीतिमा दुरदर्शिता शब्दको धज्जी उडाएको छ।

विनाशकाले विपरीत बुद्धि, निभ्ने बेलामा बत्ती चर्को बल्छ भन्छन्। मुलुकलाई धर्म निरपेक्ष बनाउनका लागि १७/१७ करोड लिने, नेपालका कलकारखाना सबै बेच्ने, चप्पल लगाएर काठमाडौं आएकाहरुले अरबौँ कमाउने, लाउडा काण्ड घटाउने, विदेशमा पैसा थुपार्ने, आफन्तलाई मात्रै पद दिने, छाेराछोरीलाई सरकारी पैसाले  विदेश पढाउनेहरु भ्रस्टाचारी भएनन्।

तर यो देशका केही नेता जसले संगठनभन्दा बाहिर केही सोचेनन् र पार्टीको भलाइको लागि जीवन समर्पण गरे तिनलाई नै भ्रस्टाचारीको बिल्ला भिराएर आफ्नो बाटो सफा गर्ने, बाहियात अभियोग लगाएर जीवनभर अकुत सम्पत्तिलाई सेतो धन बनाएर देखाउनेहरुको खुरापाती दिमागको सिकार बनाउने  काम भइरह्यो। अझ दुःख को कुरा के भने नेपाली कांग्रेसकै आफ्ना कार्याकर्ता ले पनि आफ्नै पार्टीका तिनै नेता लाई भ्रस्टाचारी भन्दै प्रचार प्रशार गर्छन् जसलाई बिभिन्न बहानामा राजनीति बाट बाहिर राखेर देश लुट्नेहरुको चहलपहल भइरहेछ।

कस्तो बिडम्बना तपाईं मेरो लेबलमा उक्लिन सक्नुहुन्न म तपाईंको लेबलमा गिर्न सक्दिन। हो ठ्याक्कै यस्तै छ अहिले नेपाली कांग्रेस भित्रको हालत। एउटा उखान छ नि सुँगुर लाई स्वर्ग जान्छस् भन्दा त्यहा पनि फोहोर चिज खान पाइन्छ भनेर भन्थ्यो रे । के गर्ने सोच नै गरीब भएका हरूबाट के नै आशा गर्न सकिन्छ र! पहिला असल मान्छे बन्ने कोशिस गर्नुहोस् । त्यस पछि कांग्रेस  कम्युनिष्ट जे बन्ने हो बन्नु होला।

यो देश मा सच्चा कांग्रेस  त्यो हो जसले चुनावमा रेणु दाहललाई बोकेर हँसिया हथाैड़ामा भोट हाल्यो, जसले बाबुराम भट्टराईलाई भोट हाले भन्ने कुरा यतिसम्म प्रचार गरियो कि लाग्यो- कांग्रेसलाई छानी-छानी मार्नेलाई नै काँधमा बाेकेर हिँड्नेहरु सच्चा  कांग्रेस नभए अरु को हुन सक्छन् ?

आजकल फेसबुक को कमेन्ट हेर्दा  नेपाली कांग्रेसका नेता र कार्यकर्ताको स्तर गिरेको देख्दा घृणा लाग्छ।  के गर्ने उमेर पुगेर बुद्धी विकास नहुने रहेछ । पार्टी बलियो र राम्रो तब हुन्छ जब तपाईं पार्टी भन्दा माथी उठेर देशको भलाई को बारेमा सोच्नु हुन्छ।

मृत्यु एक ध्रुवसत्य हाे,  जसको कारण रोग व्याधि वा आकस्मिक हुन्छ।  रोग लाग्ने विभिन्न कारणहरू हुन्छ्न् जस्तो समाजिक,  राजनैतिक, मानसिक। कांग्रेसकै होनाहार नेता खुम बहादुर खड्का को राजनीतिक जीवन विभिन्न  कारणबाट ग्रसित भयो। खुम बहादुरको मृत्युको भागिदार नेपाली कांग्रेस पनि हो। नेपाली कांग्रेसभित्रै कसलाई कसरी कसले फसायो त्यसको लेखाजोखा  समय आएपछि आफै हुन्छ।

कस्तो दुर्भाग्य  पार्टीका केही नेता जसले संगठन विस्तार गर्न कुनै कसर राखेनन्, तिनै कांग्रेसबाट पराया भए । बिडम्बना- बाबुराम, प्रचण्डहरु कांग्रेसका सहयात्री भए। अरबौं लुट्नेहरु राम्रा भए। एक दिन कांग्रेसले यसको मूल्य चुकाउनु पर्नेछ।  समयले बताउला को भ्रष्टचारी हो को होइन भनेर। युगले सत्य अोकल्ने पुस्तक जन्माउला जसले बताउनेछ को सही हो को गलत हो भनेर। कुर्नुपर्ने समय मात्रै लामो लाग्ने हो, यसको मतलब यो होइन कि सत्यको जित हुँदैन।

हुनत दोष कांग्रेस को मात्रै होइन। यहाँ सबै पार्टीका नेता र कार्याकर्ताको चरीत्र एउटै छ। तर पनि कांग्रेसकमा यसको अभ्यास धेरै छ। बहुदल आएपछि स्पष्ट बहुमत  ल्याएको नेपाली कांग्रेस आफै अगुवा बाटो हगुवा भए पछि अरु बाट के नै आशा गर्न सकिन्छ र? अनुशासन बिनाको संगठन, विचार बिनाको राजनीति ले देशको भविष्य कसरी बनाउला र? महात्मा गांधीले भनेका छन्, “बिनासिद्धान्तको राजनीति एक पाप हो।”

हाम्रा अधिकांश नेताहरू, उनीहरूको राजनीतिक विचारधाराको बाबजुद, निजी शक्ति सुरक्षित गर्न व्यस्त छन्। राजनीतिक शक्ति प्रयोग गरेर धन कमाउने, राजनैतिक परिदृश्यहरू सधैं त्यस्ता हुन्छन् जस्तो लाग्छ, तिनीहरू केवल आफ्नो स्थान परिवर्तन गर्छन् र अनावश्यक काम त्याग्न सक्दैनन्। चरित्र परिवर्तन त मुश्किलकै कुरा हो। जब सिद्धान्त मर्छ अनि विचारधारा पनि मर्छ।

नेपाल  विद्यार्थी संघले विद्यार्थीको हकहितको काम गर्दैन, तरुण दलले  देशका तरुणको बारेमा सोच्दैनन् महिला संघले महिलाको हकहितको लागि आवाज उठाउँदैनन्। आखिर केका लागि यी संगठनहरु ? आफ्नो गुट बलियो बनाउनलाइ मात्रै यी संगठनलाई परिचालन  गरिन्छ।

नेपाली कांग्रेस  पार्टी (कम्पनी) कार्यकर्ताहरू (उपभोक्ताहरू) र भोट (मूल्य) भएको छ। भोट त्यस्तो मुद्रा हो जसलाई प्रयोग गरेर नेपाली कांग्रेस पार्टी कार्यकर्ताहरू, नेताहरू उत्पादन र किनबेच गरेर हामी आफ्ना अपेक्षाहरू पूरा गर्ने सपना देख्छौँ तर कहिल्यै पार्टी कार्यकर्ताहरूको  सपना साकार हुँदैन।

कुनै बेला  प्रजातन्त्रको लागि लड्ने यि संगठनहरु  बिगत ३० बर्ष के का लागी लडेका छन्? नेपालबन्द गर्ने,  ढुंगा हान्ने प्रवृत्तिको अन्त्य भयो भने सायद यी संगठनको औचित्य समाप्त  हुनेछ। अबको भातृ संगठन कस्तो हुनुपर्छ भनेर छलफल गरेको कमै सुन्न पाइन्छ। आफ्नै र आफ्नै नेता हरुलाई गाली गरेर माथि जानेको भिड छ। न त तिनीहरुलाई सिद्धान्तको प्रबाह छ, न त विचारधारा को नै।

सबै हेर्दा लाग्छ- निष्ठा र आदर्शको राजनीति नेपाली कांग्रेसको भाग्यमा नै छैन। नेपाली कांग्रेस  र नेपालका सबै पार्टीमा निष्ठाको विचलन छ। नैतिक मूल्य र मान्यता छैन। नेपालका राजनैतिक पार्टीहरु विदेशीको गोटी भएका छन्।

सत्तामा बस्ने पार्टीले राम्रो काम कहिल्यै नगर्ने, सत्ताबाहिर बस्नै नसक्ने, रोएर कराएरै भए पनि सत्तामै टाँसिरहनुुपर्ने ! सत्तामा बसेपछि जनता बिर्सने, छोरी ज्वाइँ, सम्धी, भाञ्जाभाञ्जी, आफ्नो गुटका कार्यकर्ताहरुको मात्र हित हेर्ने। हिजो पुराना नेताहरुले तुलसी भनेर धतुरोको बिउ रोपेछन, आजकल नेपाली कांग्रेसमा  तुलसी कम र धतुरो बढी देखिन्छन्। धतुरो बाट के नै आशा गर्न सकिन्छ र ?

नेपाली कांग्रेस  पार्टी (कम्पनी) कार्यकर्ताहरू (उपभोक्ताहरू) र भोट (मूल्य) भएको छ। भोट त्यस्तो मुद्रा हो जसलाई प्रयोग गरेर नेपाली कांग्रेस  पार्टी कार्यकर्ताहरू नेताहरू उत्पादन र किनबेच गरेर हामी आफ्ना अपेक्षाहरू पूरा गर्ने सपना देख्छौँ तर कहिल्यै पार्टी कार्यकर्ताहरूको  सपना साकार हुँदैन। यो खेल सधै नै चली रहन्छ। यदि सत्य बोल्नु गलत हो भने मलाई सही देखिनु छैन। कृष्ण प्रसाद भट्टराई र गणेश मान सिंह नअट्ने नेपाली कांग्रेसको भविष्य उज्वल छैन। निष्ठा र आदर्शको लागि कृष्ण प्रसाद भट्टराई र गणेश मान सिंहले नेपाली कांग्रेस छोड्नुभयो तर निष्ठा, आदर्श छोड्नु भएन।

नेपाली कांग्रेस तब  बिग्रियो जब देखि पार्टीमा पैसाको आडमा टिकट खरिद बिक्रि  र पैसाकै आडमा चुनाव जित्न खोज्ने गलत अभ्यास शुरु भयो। नेपाली कांग्रेस एउटा पुरानो र ठुलो संगठन हो पार्टीको  चुनाब मा मत बाँडिए पनी मन बाँडिने अनी पार्टी भाँडिने काम कसैले नगर्नुहोला। यो कांग्रेसको लागि सबैभन्दा ठूलो दुर्भाग्य सावित हुन्छ। फरक केवल सोच को हो, सिढी माथि पनि जान्छ, तल पनि जान्छ। शब्दमा होइन काममा विश्वास गर्नुहोस्। फोटो खिचेर बैठकमा सजाएर काम सकाउने कांग्रेस पनि धरै देखियो। बजारमा फेसबुके कांग्रेस धेरै छन्। कांग्रेसलाई नै गाली गरेर म असल कांग्रेस हुँ भन्नेहरुको पनि कमी छैन। आजकल त्यसैले होला म र मजस्ता अरु धेरैको विचारमा बढी नै तीतोपन भेटिन्छ। आखिर इतिहास, जित्ने योद्धा हरु को घोडा न  रहेछ।

कस्तो बिडम्बना, गुटकै राजनीतिले र अहंकारले नेपाली कांग्रेस लाई खत्तम पार्ने भयो। यो पत्रमा मैले नेपाली कांग्रेसलाई विरोधको लागि बिरोध गरेको होइन। नेपाली कांग्रेस भाषण मात्र गरेर शासन गर्दै रासन कुम्ल्याउने भ्रमजीवीको मात्र नबनोस्, नेपाली कांग्रेस हामीजस्ता काम गरेर थोरै भए पनी पैसा कमाएर माम खाने श्रमजीवीको पनि  बनोस् भन्ने चाहना मात्रै हो।

मित्रहरु, अध्ययन गर्नुहोस् नेपाली कांग्रेसमा कुन नेताको पार्टीप्रति कति देन छ ? आज नेपाली कांग्रेस कमजोर भएको नीच सोच भएका कार्यकर्ता र नेताले गर्दा हो। सोच बदल्नुहोस्, सबै चीज बदलिन्छ।

Posted By News24Nepal.TV || Date: 23 December, 2018

Plastic Politicians, Polyester Parties

Plastic Politicians, Polyester Parties

Traitors infest the Nepalese political class and voters think all politicians are corrupt. The voters’ low ideological alignment with the parties, especially in municipal elections, is another reason that guarantees a politician with a few agitators when it comes to changing parties or even position.

By Deepak Raj Joshi 

Aug. 18, 2018, 12:35 p.m. Published in Magazine Issue: VOL 12 No.03, August 17, 2018 (Bhadra 01, 2075) Online Register Number: DOI 584/074-75

It is no secret that democracy is a form of power exercised by the people, for the people and by elected representatives for that purpose. According to the latest International survey of Transparency, majority of voters, regardless of which party they sympathize with, believe that all politicians are corrupt. One-third of the Nepalese people believe that all politicians are corrupt, including the judiciary, legislative and executive body, along with the prime minister and his cabinet. According to Transparency International (TI), Nepal ranked 131 out of 176 in corruption.

At the end of the day, the people of Nepal want to lead Nepal to the 21st century and to build a country that is not divided by ideological struggles but with common goals.To have a solid base, political party must rely on an ideology. Many people follow political parties without knowing their thoughts or their doctrines. The true substance of a political institution should be based on an ideology. We are experiencing a political crisis marked by acts of corruption, influenced by peddling, bribery cases, ideologically false ballots, and tax evasion.

In Nepal, parties do not have clearly defined ideologies, so it is easy for politicians to use the bravado that the change of position was for the good of the city, when in fact, the main interest is not a common interest, but the particular, as said by political scientist Leandro Petrin.

Traitors infest the Nepalese political class and voters think all politicians are corrupt. The voters’ low ideological alignment with the parties, especially in municipal elections, is another reason that guarantees a politician with a few agitators when it comes to changing parties or even position.

One of the issues that have always caught my attention in Nepalese political arena is the frequency of political infidelity. Politicians often change sides. And when they do, guilt does not seem to exist. One of the fundamental values we judge when evaluating the character of a politician is his fidelity to ideas, parties, and institutions. Fidelity is related in politics to values and promises. It is considered politically loyal by the voter who manages to maintain his partisan commitments and is able to obey the rules of honor and honesty of his environment. A faithful politician does not betray the party, is constant and loyal to his ideas, and does not negotiate in the dead of night with other parties. He is considered genuine if he does not yield to his principles, but must always be in tandem with those of his party. But instead of finding out who is the loyal politician, it is more important to know what political allegiance is, how we perceive it in politicians and what it means to them. In the voter’s imagination, when a politician subscribes to a party, he accepts a position within him and acquires a duty to the party. The people of Nepal are tired of the same empty rhetoric, full of phrases and lines that lead nowhere.

Most of our politicians have false followers in their social media account who were bought using social network cheat. All they are doing is maintaining their privileges. Citizens are caught in the middle of the political dispute between few parties.

Our professional politicians are part of a vast aristocratic and criminal clique in its anti-democratic and anti-humanist pursuits. The country is full of pseudo-democracies where everything is perfectly framed by laws designed to protect a handful of leaders and the doctrines they have created. Everything is done so smoothly that the power never escapes from them. No matter what happens to the country everything is good for keeping them in power.

It is not too late for political leaders to change their minds and work for the true welfare of humanity. Someday soon these politicians will end up in the trashcan of history. A degraded democracy, in which citizens have the impression of freedom, is as incomprehensible as an authentic dictatorship.

Most of our politicians turn out to be ‘plastic politicians’ or simple, prefabricated products produced by polyester parties. Our society, by default, is very rich in values like honesty, exemplary behavior, sportsmanship, tolerance, responsibility, reputation, discipline, work ethic and mutual cooperation. These values are supposed to be respected and adhered to by all elements of society but we feel all these values are violated in the name of the political game.

वी.पी. विचार राष्ट्रिय समाजको विधान

                                               वी.पी. विचार राष्ट्रिय समाजको
                                                               विधान
                                         (संशोधन एवम् परिमार्जन सहित – २०७१)
                                       BPIdeology National Society 2071
प्रस्तावना
नेपालको प्रजातान्त्रिक आन्दोलनका अग्रणी, महामानव वी.पी. कोइराला (वी.पी.) ले नेपालको राष्ट्रियताको संरक्षण एवम् संवर्धन र प्रजातन्त्रको स्थापना, स्थायित्व एवम् विकाससंगै नेपाली साहित्यमा पु¥याउनु भएको अतुलनीय योगदानको उच्च सम्मान गर्दै, उहाँले नेपालको स्वतन्त्रता, राष्ट्रिय एकता र अखण्डताका लागि नेपालको राजनीतिक परिवेशका सन्दर्भमा प्रतिपादन, परिभाषित एवम् विकसित गर्नुभएको राष्ट्रिय एकता र मेलमिलापको नीति र सिद्धान्तलाई आत्मसात गर्दै, मुलुकको समानुपातिक एवम् सन्तुलित विकास र जनताको जीवन स्तर माथि उठाउनका लागि लिनु भएको प्रजातान्त्रिक समाजवादको नीति, सिद्धान्त र कार्यक्रम प्रति पूर्णरुपमा विश्वास प्रकट गर्दै, वी.पी.ले प्रतिपादन, व्याख्या एवम् विकास गर्नु भएको राष्ट्रिय एकता र मेलमिलापको नीति अन्तरगत रहेर सो नीतिलाई वर्तमान राजनीतिक परिप्रेक्षमा विकसित एवम परिभाषित गरी थप उन्नत बनाउँदै राष्ट्रियता र राष्ट्रिय अखण्डताको संरक्षण एवम् प्रवर्धन गर्न र प्रजातान्त्रिक समाजवादको नीतिलाई अझ व्यवहारिक ढंगबाट लागु गरी आर्थिक उन्नती र जनताको जीवन स्तर माथि उठाउने आधार बनाउन एवम् वी.पी. विचार र सिद्धान्तलाई जनस्तरसम्म पुयाउने पवित्र उदेश्यले यस ‘वी.पी. विचार राष्ट्रिय समाज’ नामक नाफा रहित उद्देश्य रहेको एक गैह्रसरकारी संस्था स्थापना गरेका छौं । यो विधान संस्था दर्ता ऐन २०३४ को अधिनमा रही तर्जुमा गरिएको छ ।
प्रारम्भिक
१.  यस संस्थाको नाम       बी पी  विचार  राष्ट्रिय  समाज  रहने छ । अंग्रेजीमा  BPIdeology National Society रहनेछ । अंग्रेजीमा छोटकरीमा BPINS  भनिने छ ।
(क) संस्थाको कार्यालय रहने ठेगाना   – यस संस्थाको केन्द्रीय कार्यालय काठमाण्डांै जिल्लामा रहने छ ।०
    (ख) संस्थाको कार्यक्षेत्र ः– यस बी पी  विचार  राष्ट्रिय  समाजको कार्यक्षेत्र काठमाण्डौ जिल्ला रहनेछ । जिल्ला स्तरमा    संस्थाको जिल्ला शाखा गठन गरिने छ । स्थानीय अधिकारीको स्विकृतिलिई अन्य जिल्लामा पनि कार्यालय विस्तार गर्न सकिने छ ।
(ग) प्रारम्भ ः– यो विधान संस्था दर्ता भएको मिति देखि प्रारम्भ हुनेछ ।
(घ)  संस्थाको अस्तित्व ः– यो संस्था एक अविच्छिन्न, उत्तराधिकारवाला, संगठित, स्वशासित, गैर–नाफामूलक, गैर–राजनीतिक तथा गैर–सरकारी सामाजिक संस्था हुनेछ । संस्थाबाट आफ्नो उद्देश्य बाहेक आय आर्जन गर्ने तथा कुनै प्रकारको शुल्क लिई वा नलिई परामर्श प्रदान गर्ने कार्य गरिने छैन । यस सस्थाले व्यक्ति सरह आफ्नो नामबाट नालिस उजूर गर्न र यस संस्था उपर पनि सोही नामबाट नालिस उजूर लाग्न सक्नेछ ।
२. परिभाषा ः विषय वा प्रसंगले अन्य अर्थ नलागेमा यस विधानमा ः
(क) ‘विधान’ भन्नाले बी पी  विचार  राष्ट्रिय  समाजको विधानलाई सम्झनु पर्दछ ।
(ख) ‘संस्था’ भन्नाले  बी पी  विचार  राष्ट्रिय  समाजलाई जनाउँदछ ।
(ग) ‘समिति’ भन्नाले यस विधानको दफा १३ बमोजिम गठित कार्य समितिलाई जनाउँदछ ।
(घ) ‘जिल्ला समिति’ भन्नाले सस्थाबाट मान्यता प्रदान गरिएको जिल्ला समितिलाई वुझाउँदछ ।
(ड।) ‘सभा’ भन्नाले यस विधान बमोजिम बसेको साधारण सभा र विशेष साधारण सभालाई समेत जनाउँदछ ।
(च)  ‘पदाधिकारी’ भन्नाले सँस्थाका पदाधिकारीहरुलाई सम्झनु पर्दछ ।
(छ) ‘नियम’ विनियम’ भन्नाले यस विधान अन्तर्गत बन्ने नियम विनियमलाई जनाउँदछ ।
(ज)  ‘स्थानीय अधिकारी’ भन्नाले प्रमुख जिल्ला अधिकारीलाई जनाउँछ ।
(झ) ‘तोकिएको वा तोकिए बमोजिम’ भन्नाले यो विधान र यस विधान अन्तर्गत बनेको नियम विनियममा तोकिएको वा तोकिए बमोजिम  सम्झनु पर्दछ ।
(ञ) ‘स्थानीय निकाय’ भन्नाले गा.वि.स.,महानगर, उपमहानगर, नगर र जि.वि.स. लाई जनाउने छ ।
(ट) ‘निर्वाचन क्षेत्रीय समिति’ भन्नाले प्रतिनिधिसभा निर्वाचन प्रयोजनका लागि क्षेत्र निर्धारण आयोगले कायम गरेको क्षेत्रमा गठन गरिने वी.पी. विचार राष्ट्रिय समाजको समन्वय समितिलाई जनाउने छ ।
३. संस्थाको छाप र चिन्ह ः संस्थाको एक छाप र चिन्ह अनुसूचि –१ बमोजिमको ढाँचामा हुनेछ ।
परिच्छेद–२
उद्देश्य
४. संस्थाको उद्देश्य ः संस्थाको उद्देश्य देहाय बमोजिम रहनेछ ।
(क) यो संस्था मुनाफा रहित, जनहितकारी सामाजिक संस्था हुनेछ ।
(ख) वी.पी.ले प्रतिपादन, व्याख्या एवम् विकास गर्नु भएको राष्ट्रिय एकता र मेलमिलापको नीति अन्तरगत रहेर सो नीतिलाई वर्तमान परिप्रेक्षमा विकसित एवम परिभाषित गरी थप उन्नत बनाउँदै राष्ट्रियता र राष्ट्रिय अखण्डताको संरक्षण एवम् प्रवर्धन गर्न प्रयत्नशील रहने ।
(ग) प्रजातान्त्रिक समाजवादको नीतिलाई अझ व्यवहारिक ढंगबाट अध्ययन अनुसन्धान गरी मुलुकको आर्थिक उन्नती र जनताको जीवन स्तर माथि उठाउने आधार बनाउन क्रियाशील हुने ।
(घ) वी.पी.कोइरालका विचार, सिद्धान्त र साहित्यिक कृतिहरुलाई जनस्तरसम्म पु¥याउन प्रयत्न गर्ने
(ङ) बी.पी.कोइरालाले विशेषतः नेपालका लागि प्रतिपादन गर्नुभएको प्रजातान्त्रिक समाजवादबाट सुनिश्चित गर्न खोजिएको नेपालीको प्रजातान्त्रिक हक अधिकारसंगै शैक्षिक, स्वास्थ तथा आर्थिक हक अधिकार बारे जनतालाई सुसूचित गराउने ।
(च) नेपालको ग्रामिण क्षेत्रमा शिक्षा, स्वास्थ तथा रोजगारीमूलक कार्यक्रमहरुको विस्तारमा सहयोग पु–याई ग्रामिण विकाशमा टेवा पु–याउने । महिला, दलित, आदिवासी तथा पिछडिएको क्षेत्र वा वर्गका जनताको क्षमता वृद्धिमा सहयोग पु¥याउने ।
(छ) नेपालको राष्ट्रियताको संरक्षण र संवर्धन गर्न आवश्यक कार्य गर्ने । नेपालीहरु बीच कायम रहँदै आएको सदियौं पुरानो आपसी सद्भाव, भाईचारा र एकता अझ बृद्धि गर्न अग्रसर रहने । नेपालको सांस्कृतिक पहिचानको संरक्षण गर्ने ।
(ज) अहिंसा, शान्ति र प्रजातान्त्रिक मूल्य र मान्यताको संवर्धन र प्रसार गर्ने ।
(झ) मानव जीवनलाई स्वस्थ र सार्थक बनाउन अध्यात्म, योग र साधना जस्ता विषयहरु बारे जनस्तर सम्म अभियान चलाउने ।
(ञ) समाजका असहाय र कमजोर क्षेत्र र वर्गका जनताको उत्थान विकाशमा सहयोग पु–याउन आवश्यक कार्य गर्ने ।
(ट) समाजमा विद्यमान विभिन्न विभेदहरुलाई न्यूनिकरण गरी आपसी सौहार्दता र शिष्टता बढाई नैतिक आचरणको विकास गर्न संस्था प्रयत्नशील रहनेछ ।
(ठ) संस्थाले सामाजिक गतिविधिहरुमा संलग्न सरकारी तथा गैर सरकारी निकायहरु बीच समन्वय, सहयोग र सहकार्य गर्नेछ ।
(ड) जि.प्र.का.बाट खारेज गरिएको ।
(ढ) मानव अधिकारको संरक्षण एवम् प्रवर्धनमा प्रभावकारी भूमिका निर्वाह गर्नु यो सस्थाको उद्देश्य रहने छ ।
५. संस्थाको कार्य ः संस्थाले दफा ४ मा उल्लेखित उद्देश्यहरु प्राप्त गर्न देहायका कार्यहरु गर्नेछ ।
(क) संस्थाले प्रचलित नेपाल कानून बमोजिम सम्बन्धित निकायबाट अनुमति वा इजाजत प्राप्त गरी मात्र आफ्ना उद्देश्यहरु कार्यान्वयन गर्नेछ ।
(ख) संस्थालाई आवश्यक पर्ने भवन निर्माण गर्ने वा भाडामा वा लिजमा लिनेछ र कम्प्युटर, टेलिफोन, टाइपराइटर, फ्याक्स जस्ता कार्यालय सामान तथा सवारी साधन खरिद गर्नेछ वा भाडामा लिई प्रयोग गर्नेछ ।
(ग) संस्थालाई आवश्यक पर्ने कर्मचारी नियुक्त गर्ने तथा तिनको सेवा शर्तहरु निर्धारण गर्नेछ ।
(घ) संस्थाको उद्देश्य प्राप्तिमा सहयोग पुग्ने गरी विभिन्न छलफल, गोष्ठी, तालिम, अन्तरक्रिया, सभा, सार्वजनिक सुनुवाई, सांस्कृतिक कार्यक्रम, अध्ययन र अनुसन्धान तथा प्रकाशनका कार्यहरु गर्नेछ ।
(ड।) छलफल, तालिम, गोष्ठी अन्तरक्रिया, सार्वजनिक सुनुवाई, अध्ययन अनुसन्धानबाट प्राप्त सुझावहरुलाई कार्यान्वयनका लागि आवश्यकतानुसार सम्बन्धित निकायमा अनुरोध गरिनेछ ।
(च) शान्ति, अहिंसा र प्रजातन्त्रको संरक्षण, संवर्धन र विकाशका लागि विभिन्न कार्यक्रमहरु संचालन गरिनेछ । नेपालको मौलिक राष्ट्रिय पहिचानको संरक्षण गर्न, नेपालीको इतिहास, विविध कला, सँस्कृति, साहित्य, दर्शन तथा वातावरणीय आदि क्षेत्रको संवर्धन र विकासमा सामाजिक चेतना जगाइनेछ ।
(छ) राष्टिय स्तरमा शान्ति, अहिंसा र भाईचारा अभिवृद्धि गर्न आवश्यक कार्य गर्ने, सम्बन्धित निकायहरुलाई सुझाव तथा परामर्श दिने र सोको कार्यान्वयनका लागि प्रयत्नशील हुनेछ ।
(ज) बालक, युवा, बृद्ध, महिला, आदिवासी, दलित एबं पिछडिएको क्षेत्र र वर्गहरुका लागि विशेष कार्यक्रमहरु संचालन गरिनेछ ।
(झ) समाजमा उल्लेखनीय योगदान गरेका व्यक्ति, व्यक्तित्वहरुको कदर, तथा सम्मान गरिनेछ ।
(ञ) संस्थाको उद्देश्य परिपूर्ति गर्न तथा समाजको चेतना र विकाशमा सहयोग पु¥याउन आवश्यकता अनुसार शैक्षिक संस्थाहरुको निर्माण र संचालन गर्ने ।
(ट) संस्थाको गतिविधिमा संलग्न हुन इच्छुक स्वदेशी तथा विदेशी व्यक्ति एवम् संघ संस्थालाई सहभागि गराउने
(ठ) मानव अधिकारको संरक्षण र प्रवर्धनमा प्रभावकारी भूमिका निवार्ह गर्नु
(ड) संस्थाको उद्देश्य परिपूर्ति गर्ने गरी आवश्यकता अनुसार अन्य सम्पूर्ण कार्यहरु गर्नेछ ।
परिच्छेद–३
सदस्यता
६. सदस्यहरुको वर्गीकरणः यस संस्थाका देहाय बमोजिम ४ प्रकारका सदस्यहरुको वर्र्गीकरण गरिएकोछ । योग्यता पुगेका नेपाली नागरिकहरुको साधारण सदस्य पाउँ भनि निवेदन प्राप्त भएपछि  जिल्ला समितिले सदस्यता दिने निर्णय गरे पछि  र अन्य सदस्यको हकमा जिल्ला समितिले  सदस्यता दिने निर्णय गरे पछि मात्र  सदस्यता प्राप्त गर्नेछ ।
(क) साधारण सदस्य ः यस विधानको दफा ७ बमोजिम योग्यता पुगेको कुनै पनि नेपाली नागरिकले तोकिएको प्रक्रिया पु¥याई आवेदन गरी संस्थाको सदस्यता प्राप्त गर्ने व्यक्तिहरु साधारण सदस्य हुनेछन् ।
(ख) सस्थापक सदस्यहरु ः यस संस्था दर्ता हुँदाको बखतका सदस्य तथा पदाधिकारीहरु सस्थापक सदस्य हुनेछन । सस्थापक सदस्यहरुले साधारण तथा आजीवन सदस्यता लिएर विधान बमोजिमको शुल्क बुझाउनु पर्नेछ ।
(ग) आजीवन सदस्य ः संस्थाको विकासको लागि विशेष योगदान पु¥याउने व्यक्तिहरुलाई तोकिएको प्रक्रिया अन्तर्गत आजीवन सदस्यता प्रदान गरिनेछ ।
(घ)  मानार्थ सदस्य ः संस्थाले उपयुक्त ठहर गरेको विशिष्ठ समाजसेवी तथा प्रतिष्ठित नेपाली नागरिकलाई संस्थाको मानार्थ सदस्य प्रदान गर्न सक्नेछ तर मानार्थ सदस्यहरुको मताधिकार रहने छैन ।
७.  सदस्यता प्राप्तिका लागि आवश्यक योग्यता ः यस संस्थाको सदस्यको लागि देहाय बमोजिमको योग्यता पुगेको हुनु पर्नेछ ।
(क) नेपाली नागरिक भएको ।
(ख) १८ वर्ष उमेर पुरा गरेको ।
(ग) मानसिक सन्तुलन नगुमाएको ।
(घ) सार्वजनिक सम्पत्ती हिनामिना गरेको नठहरेको ।
(ङ)  नैतिक पतन देखिने फौज्दारी अभियोगमा सजाय नपाएको ।
(च) वी पी कोईराला द्वारा प्रतिपादित राष्टिय एकता तथा मेलमिलापको सिद्धान्त र नेपालको राष्टिय एकता र अखण्डता प्रति प्रतिवद्ध रहेको ।
(छ) शान्ति र प्रजातान्त्रिक मूल्य र मान्यता प्रति प्रतिवद्ध रहेको ।
८. संस्थाको सदस्य प्राप्त गर्न वा वहाल रहन नसक्ने अवस्था ः
(क) गैर नेपाली नागरिक ।
(ख) १८ वर्ष उमेर पुरा नगरेको ।
(ग)  मगज विग्रेको वा बौलाएको ।
(घ) सार्वजनिक सम्पत्ती हिनामिना गरेको ठहरेको ।
(ड) नैतिक पतन देखिने फौज्दारी अभियोगमा सजाय पाएको ।
(च) संस्थाको कार्य संचालनमा निजी स्वार्थ भएको ।
(छ) साहुको दामासाहीमा परेको ।
(ज) कुनै प्रकारको चोरी, ठगी, किर्ते, वा जालसाजी गरेको वा आफ्नो जिम्माको धनमाल अनधिकृत तवरले मासेको वा दुरुपयोग गरेको ।
(झ) नेपालको राष्टिय एकता र अखण्डता प्रति प्रतिवद्ध नरहेको ।
(ञ) शान्ति र प्रजातान्त्रिक मूल्य र मान्यता प्रति प्रतिवद्ध नरहेको ।
९. सदस्यताको समाप्ति ः
(१)  देहायको अवस्थामा कुनै व्यक्ति संस्थाको सदस्यमा वहाल रहने छैन ।
(क) यस विधानको दफा ८ बमोजिम सदस्य पद प्राप्त गर्न नसक्ने भएमा ।
(ख) साधारण सभाको दुई तिहाई सदस्यहरुको बहुमतले सस्थाको सदस्य पदबाट हटाउने प्रस्ताव पारित गरेमा ।
(ग)  सदस्यले आफ्नो पदबाट दिएको राजिनामा स्वीकृत भएमा ।
(घ) सँस्थाको कामकारवाहीमा बेइमानी वा बदनियत गरेको कुरा अदालतबाट प्रमाणित भएमा ।
(ड) विधान बमोजिम संस्थाले गर्न नहुने भनी तोकिएको कुनै कार्य गरेमा ।
(च)  सदस्यता शुल्क बुझाउन बाँकि भएमा ।
(छ)  संस्था विघटन भै खारेज भएमा ।
(२)  कुनै व्यक्ति संस्थाको सदस्यता प्राप्त गर्न वा वहाल रहन अयोग्य ठहराउनु भन्दा अघि संस्थाले निजलाई सो कुराको सूचना दिई, सफाईको सबुद पेश गर्ने मौका दिइनेछ ।
१०. सदस्यता शुल्क र सदस्यता प्रदान गर्ने विधि ः  यस विधानको दफा ६ बमोजिमको सदस्यहरुले देहाय बमोजिम सदस्यता प्राप्त गर्न सक्नेछन् ।
(१)  साधारण सदस्य ः
(क)  साधारण सदस्य प्राप्त गर्न चाहने व्यक्तिले तोकिएको प्रवेश शुल्क र सदस्यता शुल्क बुझाई तोकिएको प्रक्रिया अनुसार आवेदन पेश गर्नेलाई कार्यसमितिको निर्णयले साधारण सदस्यता प्रदान गर्न सक्नेछ । प्रवेश शुल्क र सदस्यता शुल्क केन्द्रीय कार्यसमितिले तोके अनुसार हुनेछ ।
(ख) त्यस्ता साधारण सदस्यले महाधिवेशनसम्म तोकिएको शुल्क बुझाई सदस्यता नविकरण गर्नु पर्नेछ । नविकरण नगर्ने सदस्यले समाजको कुनै पनि तहको अधिवेशनमा सहभागी हुन पाउने छैन ।
(ग) (खारेज गरिएको)
(२)  सँस्थापक सदस्य ः
(क)  यो सँस्था दर्ता हुँदाको बखतका तदर्थ समितिका पदाधिकारीहरु र यस विधानमा सही गर्ने सदस्यहरु सस्थापक सदस्य हुनेछन् ।
(ख) सस्थापक सदस्यहरुले विधानमा उल्लेख भए बमोजिमको शुल्क बुझाई साधारण सदस्य वा आजीवन सदस्य प्राप्त गर्न सक्नेछन् ।
(३)  आजीवन सदस्य ः संस्थामा तोकिएको शुल्क बुझाई तोकिएको प्रक्रिया अन्तर्गत आवेदन दिने व्यक्तिहरुलाई कार्य समितिको निर्णयले आजीवन सदस्यता प्रदान गर्न सक्नेछ ।
(४) मानार्थ सदस्यः साधारण सभाको निर्णयले उपयुक्त ठानेको समाजसेवी विशिष्ठ व्यक्ति तथा
प्रतिष्ठित नेपाली नागरिकहरुलाई मानार्थ सदस्यता प्रदान गर्न सक्ने छ । तर मानार्थ सदस्यको मताधिकार रहने छैन ।
(५) कुनै आवेदकलाई सदस्य नदिने निर्णय गरेमा सो को कारण सहितको जानकारी आवेदकलाई दिइने छ ।
(६) सवै सदस्यहरुले यस विधान र विधान अन्तर्गत बनेको नियम र विनियम बमोजिम भएको व्यवस्थाको  पालना गर्नु पर्नेछ ।
(७) संस्थाले प्रदान गरेको उपदफा १, २, ३, र ४ अनुसारको सदस्यहरुको तोकिएको ढांचामा छुट्टै अभिलेख पुस्तिका रहनेछ ।
परिच्छेद–४
साधारणसभा, कार्य समिति तथा वैठक सम्बन्धी व्यवस्था
११. साधारण सभाको गठन ः
(१) (क) समाजको केन्द्रीय कार्यसमितिका सदस्य एवम् पदाधिकारीहरू साधारण सभाको सदस्य हुनेछन् ।
(ख) समाजको मान्यता प्राप्त जिल्ला शाखाका सभापति एक, जिल्ला कार्यसमितिले तोकेको कम्तिमा एक महिला सहित जम्मा तीन (३) जना प्रतिनिधि साधारण सभाको सदस्य हुनेछन् तर जिल्ला सभापति वा दुई सदस्य मध्ये कम्तिमा एक महिला अनिवार्य हुनुपर्नेछ ।
(ग)  समाजको संस्थापक सदस्य एवम् पदाधिकारीहरू साधारण सभाका सदस्य हुनेछन् ।
(घ)  संस्थाको केन्द्रीय सभापतिले समाजको साधारण सदस्य मध्येबाट वुद्धिजिवी, व्यवसायी एवम् समाजका विभिन्न क्षेत्रका व्यक्तिहरूलाई मनोनित गरेको बढिमा पच्चिस जना सदस्य साधारण सभाका सदस्य हुनेछन् ।
(२)  यस संस्थाको साधारण सभा देहाय बमोजिम हुनेछ ।
(क) बार्षिक साधारण सभा ः वर्षको एक पटक बार्षिक साधारण सभा बस्ने छ ।
(ख)  विशेष साधारण सभा ः सँस्थाको कूल सदस्य संख्याको १।४ (एक चौथाई) सदस्यहरुले कारण जनाई विशेष साधारण सभा माग गरेमा विशेष साधारण सभा कार्य समितिले कम्तीमा १५ (पन्द्र)) दिन भित्र अनिवार्य रुपमा बोलाउनु पर्दछ । तर साधारण सभा वा विशेष सभा बसेको छ महिना भित्र पुनः विशेष साधारण सभा बस्न सक्ने छैन ।
(३) यस संस्थाको प्रथम बार्षिक साधारण सभा संस्था स्थापना भएको आर्थिक वर्ष समाप्त भएको मितिले दुई महिना भित्रमा गरिनेछ र त्यस पछिका वार्षिक साधारण सभाहरु आर्थिक वर्ष समाप्त भएको मितिले दुई महिना भित्र गरिने छ ।
(४) यस संस्थाको वार्षिक साधारण सभा र विशेष साधारण सभा गर्नका लागि कम्तीमा १५ दिन अगावै सभा हुने स्थान, मिति, समय र छलफल गर्ने विषय खोली सबै साधारण सदस्यहरुलाई अनिवार्य रुपले सूचना दिइनेछ ।
(५) उपदफा ४ बमोजिम बोलाइएको साधारण सभा वा विशेष साधारण सभामा विधानको दफा १८ बमोजिमको गणपुरक संख्या नपुगी सभा हुन नसकेमा कम्तीमा ७ (सात) दिनको म्याद दिई पुनः साधारण सभा बोलाइनेछ ।
(६) साधारण सभा र विशेष साधारण सभाको छुट्टा छुट्टै निर्णय पुस्तिका राखिने छ ।
१२. साधारण सभाको काम कर्तव्य र अधिकार ः साधारण सभाको काम कर्तव्य र अधिकार  देहाय बमोजिम हुनेछ ।
(क) कार्य समितिले पेश गरेको योजना कार्यक्रमहरु र वार्षिक वजेट पारित गर्ने ।
(ख) लेखा परिक्षकबाट प्राप्त भएको वार्षिक लेखा परीक्षण प्रतिवेदन माथि छलफल गरी अनुमोदन गर्ने र लेखा परीक्षण प्रतिवेदनबाट देखिएका अनियमित बेरुजू रकम माथि छलफल गरी नियमित गर्न नमिल्ने बेरुजू रकमहरु अशूल उपर गरी फछर्यौट गर्नको लागि कार्य समितिलाई निर्देशन दिने ।
(ग) आगामी वर्षको लागि लेखा परीक्षकको नियुक्ति गर्ने ।
(घ) संस्थाको वार्षिक कार्य प्रगती विवरण र संस्थाले गरेको कार्यहरुको मूल्यांकन गरी कार्य समितिलाई आवश्यक निर्देशन दिने ।
(ङ) संस्थाको कार्य समितिका पदाधिकारीहरुको पदावधि पुगेको अवस्थामा कार्य समितिका पदाधिकारीहरुको विधान बमोजिमको प्रक्रिया अन्तर्गत रहि निर्वाचन गर्ने ।
(च) कार्य समितिद्धारा पेश भएको विधान संशोधन नियम तथा विनियम स्वीकृत गर्ने ।
(छ)  मानार्थ सदस्यता प्रदान गर्ने ।
(ज) कार्य समितिबाट संस्थाको हित अनुकूल भएका काम कारवाहीहरुको औचित्य हेरी अनुमोदन गर्ने ।
(झ) संस्थाको आफ्नै आन्तरिक श्रोतबाट व्यहोर्ने गरी कार्य समितिले पेश गरेको कर्मचारीहरुको दरवन्दी पारिश्रमिक, भत्ता तथा सुविधाहरुमा आवश्यकता अनुरुप स्वीकृति प्रदान गर्ने ।
१३. कार्य समितिको गठन
(१) साधारण सभाले सदस्य मध्येबाट एक जना केन्द्रीय सभापति निर्वाचित गर्ने छ ।
     (२) सभापतिले साधारण सभा सदस्य मध्येबाट सह सभापति–१, महासचिव–१, उपमहासचिव कोषाध्यक्ष–१ र बढीमा ४६ सदस्य मनोनित गर्नेछन् ।
(३) कार्य समितिको कार्यकाल ३ (तीन) वर्षको हुने छ ।
(४) कारणवश वार्षिक साधारण सभा हुनु भन्दा अगावै कार्यसमितिको सभापति पद रिक्त हुन आएमा बाँकि अवधिका लागि    सह सभापतिले कार्यवाहक सभापतिको हैसियतमा काम गर्ने छ । अन्य पदाधिकारी तथा सदस्य पद रिक्त हुन आएमा सभापतिले सोही पदमा पुनः मनोनयन गर्न सक्नेछ ।
(५)  कार्यसमितिको वैठक आवश्यकता अनुसार  अध्यक्षले वोलाउने छ । तर कार्य समितिको पदाधिकारीहरुको जम्मा संख्याको ५१ प्रतिशतले बैठक वोलाउन माग गरेमा अध्यक्षले कार्य समितिको वैठक तुरुन्त वोलाउनु पर्नेछ
(६) कार्य समितिका पदाधिकारीहरुको कुल संख्याको ५१ प्रतिशत पदाधिकारीहरु उपस्थित नभई कार्य समितिको वैठक वस्ने छैन ।
(७) कार्य समितिको बैठकमा सभापितले अध्यक्षता गर्ने छ र निजको अनुपस्थितिमा सहसभापितले र सहसभापितकाे  पनि अनुपस्थिति रहेमा वैठकमा उपस्थित सदस्यहरुले छानेको वा जेष्ठ सदस्यले अध्यक्षता गर्नेछ ।
(८) कार्य समितिको बैठकमा बहुमतको निर्णय मान्य हुनेछ र मत बराबर भएमा अध्यक्षले निर्णयक मत दिन सक्नेछ ।
(९) कार्य समितिको बैठकमा छलफल भएको विषयहरुको छुट्टै निर्णय किताबमा लेखी राखिने छ र सो निर्णय विवरणमा बैठकमा उपस्थित सम्पूर्ण सदस्यहरुले सही गर्नु पर्ने छ तर निर्णयमा असहमती जनाउनेहरुले कैफियत खोली सही गर्नु पर्ने छ ।
(१०) संस्थाले गर्ने भनेको सम्पूर्ण कार्यहरू कार्यसमितिको निर्णयबाट हुनेछ । आकस्मिक अवस्थामा विशेष निर्णय गर्नु परेमा सभापतिले गर्न सक्नेछ तर कार्यसमितिको आउँदो वैठकबाट त्यसको अनुमोदन गर्नु पर्नेछ ।
(११) (खारेज गरिएको ।)
१४. कार्य समितिको काम कर्तव्य र अधिकार देहाय बमोजिम हुनेछ ।
(१) जननायक वीपी कोइरालाबाट प्रतिपादित राष्ट्रिय मेलमिलापको नीतिलाई पूर्णरुपमा पुनःस्थापित गर्नु ।
(२) राष्ट्रियता, प्रजातन्त्र, समाजवादलाई मूल नीति बनाई त्यसलाई प्राथमिकतासाथ कार्यान्वयन गर्नु ।
     (३) राष्ट्रिय मेलमिलाप अभियानका लागि सम्बन्धित विषयवस्तु र आदर्श कार्यान्वयनका लागि छलफल, गोष्ठी र अन्तरक्रियाहरु गर्ने ।
 विधानको दफा १४ को उपदफा (३) पछि थप
१४.४.कार्य समितिले आवश्यकता अनुसार यस संस्थाका तोकिएका उद्देश्य प्राप्तीका लागि संयोजक र सदस्य सचिव समेत बढीमा ९ जना रहने गरी कार्यक्रम तथा संगठन विभा, महिला विभाग, श्रोत परीचालन विभाग, परराष्ट्र विभाग, प्राज्ञ विभाग, प्रचार विभाग तथा सल्लाहकार समिति गठन गर्न सकिनेछ । यस्तो विभाग वा समिति गठन गर्दा कार्य समितिका सदस्यलाई संयोजक तोक्नुपर्नेछ । सल्लाहकार समितिको सभापति वी.पी. विचार राष्ट्रिय समाजको केन्द्रीय सभापति हुनेछ । यसरी गरेको विभाग एवं समितिको काम र कर्तव्य र अधिकार कार्य समितिले तोके वमोजिम हुनेछ ।
१४.५.कार्य समितिले यस संस्थाको उद्देश्यमा सहयोग पु¥याउन सक्ने तथा वी.पी.का विचार एवं सिद्धान्तलाई आत्मसाथ गरेको लब्ध प्रतिष्ठित व्यक्तिलाई संरक्षक चयन गर्न सक्नेछ ।
१४.६. कार्य समितिले गरी आएका काम कारवाहीहरु केन्द्रीय कार्य समितिको बैठक बस्न नसकी कार्य सम्पादन गर्न आवश्यक भएमा कार्य समितिका पदाधिकारीहरु ५ जना र केन्द्रीय सदस्यहरु मध्येबाट सभापतिले मनोनित गरेको ८ सदस्य गरी जम्मा १३ सदस्यीय कार्य सम्पादन समिति गठन गरिनेछ । कार्य सम्पादन समितिले गरेको काम कारवाहीहरु त्यसपछि लगत्तै बसेको कार्य समितिको बैठकमा जानकारी वा अनुमोदन गराउनु पर्नेछ ।
१५. जिल्ला शाखा तथा क्षेत्रीय समन्वय समिति ः संस्थाको कार्य सञ्चालनका लागि नेपाल राज्यको सबै जिल्लामा जिल्ला शाखा गठन गर्न सक्नेछ । वी.पी. विचार राष्ट्रिय समाजका नामबाट जिल्लामा जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा दर्ता भै काम गरिरहेका संस्थाले यस समाजको उद्देश्यसंग सहमत भै केन्द्रीय समितिमा आवद्धताको लागि आवेदन दिएमा त्यस्तो सँस्थालाई केन्द्रीय समितिले आवद्धता प्रदान गर्न सक्नेछ । जिल्ला शाखाले जिल्ला मातहतका निर्वाचन क्षेत्रमा क्षेत्रीय समन्वय समिति गठन गर्न सक्ने छ ।
  जिल्ला समिति तथा क्षेत्रीय समिति
(१) प्रदेश समिति ः– (क) संस्थाको कार्य संचालनको लागि सम्बन्धीत प्रदेशको केन्द्रीय सदस्य सभापति रहने गरी बढीमा २१ जनाको प्रदेश समिति गठन हुनेछ ।
     जसमा उपसभापति–१, सचिव–१, कोषाध्यक्ष–१ सम्बन्धीत प्रदेशका जिल्लाका सभापतिहरु पदेन सदस्य हुने र बाँकी अन्य सदस्यहरु सम्बन्धीत प्रदेशका जिल्ला कार्य समितिका सदस्यहरुबाट प्रदेश सभापतिले मनोनयन गर्न सक्नेछ । प्रदेश समितिको सभापति, उपसभापति, सचिव र कोषाध्यक्षको मनोनयन केन्द्रीय समितिले गर्नेछ ।
(ख) प्रदेश समितिको पदाधिकारीको काम देहाय वमोजिम हुनेछ ।
(१) प्रदेश सभापतिको काम, कर्तव्य र अधिकार ः–
(क) प्रदेश कार्य समितिको बैठकको अध्यक्षता गर्ने, बैठक संचालन गर्ने ।
(ख) निर्णायक मत दिने ।
(ग) संस्थाको तर्फबाट प्रतिनिधित्व गर्ने वा प्रतिनिधि तोक्ने ।
(घ) आवश्यकता अनुसार बैठक बोलाउन सचिवलाई निर्देशन दिने ।
(ङ) अन्य पदाधिकारी एवं सदस्यहरुलाई कामको बाँडफाँड गर्ने।
(च) अभिलेख प्रमाणित गर्ने ।
(२) प्रदेश उपसभापतिको काम, कर्तव्य र अधिकार ः–
(क) सभापतिलाई सहयोग गर्ने ।
(ख) सभापतिले दिएको जिम्मेवारी पूरा गर्ने ।
(ग) सभापतिको अनुपस्थितिमा निजले गर्नु पर्ने कार्य गर्ने ।
 (३) प्रदेश सचिवको काम, कर्तव्य र अधिकार ः–
(क) संस्थाको प्रदेश सचिवालयको संचालन र रेखदेख गर्ने ।
(४) प्रदेश कोषाध्यक्षको काम, कर्तव्य र अधिकार ः–
(क) संस्थाको प्रदेश कोषको रेखदेख र संचालन गर्ने ।
(ख) प्रदेशको सभा÷सम्मेलनमा वार्षिक कार्यक्रम र बजेट पेश गर्ने ।
    (ग) संस्थाको लेखा दुरुस्त राख्ने ।
         (घ) संस्थाको आय–व्ययको वार्षिक रुपमा लेखा परीक्षण गराउने ।
(५) प्रदेश कार्य समितिका सदस्यहरुको काम, कर्तव्य र अधिकार ः–
(क) प्रदेश समितिको बैठकमा सक्रिय सहभागिता जनाउने ।
(ख) संस्थाको कार्यमा रचनात्मक भूमिका निर्वाह गर्ने ।
(ग) कार्य समितिले तोकेका अन्य जिम्मेवारी पूरा गर्ने ।
(२) जिल्ला समिति तथा क्षेत्रीय समिति ः– संस्थाको कार्य संचालनको लागि राज्यका सबै जिल्लामा जिल्ला समिति गठन गर्न सक्नेछ । वी.पी. विचार राष्ट्रिय समाजका नामबाट जिल्लामा जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा दर्ता भई काम गरी हरेका संस्थाले यस समाजको उद्देश्यसँग सहमत भई केन्द्रीय समितिमा आवद्धताको लागि आवेदन दिएमा त्यस्तो संस्थालाई केन्द्रीय समितिले आवद्धता प्रदान गर्नसक्नेछ । जिल्ला समितिले जिल्ला मातहतका निर्वाचन क्षेत्रमा क्षेत्रीय समिति गठन गर्न सक्नेछ ।
१६.  सँस्थाका अन्य कार्यहरु ः
(१) संस्थाको आगामी वर्षको वार्षिक कार्यक्रम तथा अनुमानित बजेट बनाई साधारण सभामा प्रस्तुत गर्ने ।
(२) विधान बमोजिमको व्यवस्था पालना गरी साधारणसभाको निर्णय कार्यान्वयन गर्ने गराउने ।
(३) संस्थाको हितमा हुने कार्यक्रमहरु संचालन गर्ने ।
(४) साधारण सभा प्रति उत्तरदायी रहने ।
(५) संस्थाको उद्देश्य प्राप्तिका लागि आवश्यक कार्य गर्ने र उपलब्ध साधन र श्रोतको अधिकतम उपभोग र प्रयोग गर्ने ।
(६) संस्थाको कार्य सम्पादन गर्न कार्य योजना बनाउने, श्रोत साधन जुटाउने, कार्यान्वयन,  सुपरीवेक्षण र अनुगमन गर्ने ।
(७) संस्थाको कोष र सम्पत्ती सुरक्षित तरिकाले राख्न लगाउने र बैंक खाता खोली संचालन गर्ने ।
(८) संस्थाको कर्मचारीहरुको सेवा, शर्त र सुविधा आदि सम्बन्धी कर्मचारी नियमावली बनाई साधारण सभाबाट स्वीकृत गराई लागू गर्ने गराउने ।
(९) संस्थाको उद्देश्य परिपूर्तिको लागि आफ्नो कार्य अवधिमा उपयुक्त व्यक्तिहरुको सल्लाहकार समिति वा अन्य समिति, उपसमिति गठन गर्ने र आवश्यकता अनुरुप कार्यको बाँडफाँड गरी दिने ।
(१०) संस्थाको नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गर्ने ।
१७. पद त्याग गर्न सक्ने ः अध्यक्षले उपाध्यक्ष मार्फत कार्य समिति समक्ष र उपाध्यक्ष वा अन्य पदाधिकारीहरुले अध्यक्ष समक्ष राजिनामा दिई पद त्याग गर्न सक्ने छन् ।
१८. (खारेज गरिएको ।)
परिच्छेद–५
१९. पदाधिकारीहरुको काम, कर्तव्य र अधिकार ः कार्य समितिका पदाधिकारीहरुको काम कर्तव्य र अधिकार देहाय बमोजिम हुनेछ ।
(१)  सभापतिको काम कर्तव्य र अधिकार ः
(क)  समिति र सभाको बैठकको अध्यक्षता गर्ने, बैठक संचालन गर्ने, निर्णायक मत दिने ।
(ख)  संस्थाको तर्फबाट प्रतिनिधित्व गर्ने वा प्रतिनिधि तोक्ने, संस्थाको नेतृत्व लिने ।
(ग)  आवश्यकता अनुसार बैठकहरु बोलाउन सचिवलाई निर्देशन दिने, अन्य पदाधिकारी एवम् सदस्यहरुलाई कामको बाँडफाँड गर्ने ।
(घ) अभिलेख प्रमाणित गर्ने ।
(२) उप–सभापतिको काम कर्तव्य र अधिकार ः
(क) सभापतिलाई सहयोग गर्ने ।
(ख)  सभापतिले दिएको जिम्मेवारी पूरा गर्ने ।
(ग)  सभापतिको अनुपस्थितिमा निजले गर्नु पर्ने कार्य गर्ने ।
(३)  महासचिवको काम कर्तव्य र अधिकार ः
(क) संस्थाको सचिवालयको रेखदेख र संचालन गर्ने ।
(ख) अध्यक्षको निर्देशन अनुसार बैठक र सभा बोलाउने ।
(ग) अभिलेख सुरक्षित राख्ने ।
(घ) सभापतिले दिएको अन्य जिम्मेवारी पूरा गर्ने ।
(४) कोषाध्यक्षको काम कर्तव्य र अधिकार ः
(क) संस्थाको कोषको रेखदेख र संचालन गर्ने ।
(ख) साधारण सभामा वार्षिक कार्यक्रम र बजेट पेश गर्ने ।
(ग) लेखा दुरुस्त राख्ने ।
(घ) नियमित रुपमा बार्षिक लेखा परीक्षण गराउने ।
(५)  उप–महासचिवको काम, कर्तव्य र अधिकार ः
(क) संस्थाको सचिवालय सञ्चालन र रेखदेख गर्न महासचिवलाई सहयोग गर्ने ।
(ख) सभापति र महासचिवले दिएको अन्य जिम्मेवारी पुरा गर्ने ।
(ग) महासचिवको अनुपस्थितिमा महासचिवले गर्ने काम गर्ने ।
(६)  सदस्यहरुको काम कर्तव्य र अधिकार ः
(क)  समितिको बैठकमा सक्रिय सहभागिता जनाउने ।
(ख)  संस्थाको कार्यमा रचनात्मक भूमिकाको निर्वाह गर्ने ।
(७)  जिल्ला सभापतिको काम, कर्तव्य र अधिकार ः
(क)  जिल्ला कार्यसमितिको वैठकको अध्यक्षता गर्ने, वैठक सञ्चालन गर्ने ।
(ख)  निर्णायक मत दिने ।
(ग)  संस्थाको तर्फबाट जिल्लामा प्रतिनिधित्व गर्ने वा प्रतिनिधि तोक्ने ।
(घ) आवश्यकता अनुसार बैठक बोलाउन जिल्ला सचिवलाई निर्देशन दिने ।
(ङ)  अन्य पदाधिकारी एवम् सदस्यहरूलाई कामको बाँडफाँड गर्ने ।
(च) अभिलेख प्रमाणित गर्ने ।
(८)  जिल्ला उपसभापतिको काम, कर्तव्य र अधिकार ः
(क) सभापतिलाई सहयोग गर्ने ।
(ख)  सभापतिले दिएको जिम्मेवारी पुरा गर्ने ।
(ग)  सभापतिको अनुपस्थितिमा निजले गर्नु पर्ने कार्य गर्ने ।
(९)  जिल्ला सचिवको काम कर्तव्य र अधिकार ः
(क)  संस्थाको जिल्ला सचिवालयको सञ्चालन र रेखदेख गर्ने
(ख)  जिल्ला अध्यक्षको निर्देशन अनुसार बैठक र सभा बोलाउने ।
(ग)  अभिलेख सुरक्षित राख्ने ।
(घ)  जिल्ला सभापतिले दिएको अन्य जिम्मेवारी पुरा गर्ने ।
(१०) जिल्ला सहसचिवको काम, कर्तव्य र अधिकार ः
(क) संस्थाको जिल्ला सचिवालयको सञ्चालन र रेखदेख गर्न सचिवलाई सहयोग गर्ने ।
(ख)  जिल्ला  बैठक र सभा बोलाउन सचिवलाई सहयोग गर्ने ।
(ग)  जिल्ला सचिवले दिएको अन्य जिम्मेवारी पुरा गर्ने ।
(११) जिल्ला कोषाध्यक्षको काम, कर्तव्य र अधिकार ः
(क) संस्थाको जिल्ला कोषको रेखदेख र सञ्चालन गर्ने ।
(ख) जिल्लाको सभा÷सम्मेलनमा वार्षिक कार्यक्रम र बजेट पेश गर्ने ।
(ग) संस्थाको लेखा दुरूत राख्ने ।
(घ) संस्थाका आय–व्ययको वार्षिक रूपमा लेखापरीक्षण गराउने ।
(१२) जिल्ला कार्यसमितिका सदस्यहरूको काम कर्तव्य र अधिकार ः
(क) जिल्ला समितिको बैठकमा सक्रिय सहभागिता जनाउने ।
(ख) संस्थाको कार्यमा रचनात्मक भूमिका निर्वाह गर्ने ।
(ग) कार्य समितिले तोकेको अन्य जिम्मेवारी पुरा गर्ने ।
२०. गणपूरक संख्या ः
(१)  कूलसदस्य संख्याको ६० प्रतिशत साधारण सदस्यहरुको उपस्थित नभै साधारण सभाको काम कारवाही हुनेछैन ।
(२) तर विधानको दफा (११) ५ मा उल्लेख भए बमोजिम पुनः बोलाइएको साधारण सभामा कूल सदस्य संख्याको ५१ प्रतिशत उपस्थित भएमा सभा गर्न बाधा पर्ने छैन ।
(३) दोश्रो पटक पनि गणपुरक संख्या नपुगेमा तेश्रो पटक उपस्थित संख्यालाई गणपूरक संख्या मानिनेछ ।
परिच्छेद–६
आर्थिक व्यवस्था
२१. संस्थाको कोषः
(१)  संस्थाको आफ्नो छुट्टै कोष हुनेछ र सो कोषमा देहाय बमोजिमको प्राप्त रकमहरु जम्मा हुनेछ ः
(क)  सदस्यता बापत प्राप्त प्रवेश शुल्क र सदस्यता शुल्कको रकम ।ं
(ख)  कसैले स्वेच्छाले दिएको अनुदान सहायता वापत प्राप्त रकम ।
(ग)  संस्थाको चल अचल सम्पति वा अन्य वस्तुको विक्रिबाट प्राप्त रकम ।
(घ)  विदेशी संस्थाको व्यक्ति वा अन्र्तराष्ट्रिय संघ संस्थावाट सहयोग वापत प्राप्त रकम ।
(ङ)  स्थानीय निकायबाट प्राप्त अनुदान वा सहयोग वापत प्राप्त रकम ।
(२)  विदेशी संघ संस्था वा व्यक्तिबाट आर्थिक सहयोग तथा अनुदान लिने भए संस्थाले नेपाल सरकार समाज कल्याण परीषदबाट स्वीकृत लिईने छ ।
(३)  संस्थामा प्राप्त रकम स्थानीय बैकमा जम्मा गरी बैंक खाता संंचालन गरिने छ ।
२२  खाता संचालन ः संस्थाको बैंक खाता सभापति, सह्सभापति, महासचिव र कोषाध्यक्ष (अनिवार्य) मध्ये कुनै दुईको संयुक्त दस्तखतबाट संचालन हुनेछ । प्रचलित ऐन नियम अनुसार खर्च गर्ने तथा खर्चको श्रेस्ता राख्ने व्यवस्था गरिनेछ ।
२३. कोषको रकम खर्च गर्ने तरिका ः संस्थाको कोषमा जम्मा भएको रकम खर्च गर्दा देहाए बमोजिम तरिका अपनाई खर्च गरिनेछ ।
(क) संस्थाको वार्षिक बजेट, योजना र कार्यक्रम स्वीकृत नगरी कोषबाट खर्च गर्न सकिने छैन ।
(ख) साधारण सभाबाट पारित बजेट र कार्यक्रमको अधिनमा रही कोषबाट रकम खर्च गर्न सकिनेछ ।
(ग) कोषबाट खर्च भएको रकमको आर्थिक प्रतिवेदन साधारण सभामा अनिवार्य रुपले पेश गर्नु पर्नेछ ।
(घ) कोषको रकम खर्च गर्दा तोकिए बमोजिम खर्च गर्नु पर्नेछ ।
२४. संस्थाको लेखा र लेखा परिक्षण ः
(१) संस्थाको आय व्ययको लेखा प्रचलित कानून बमोजिम स्पष्ट तवरले राखिनेछ ।
(२) संस्थाको लेखा परीक्षणको प्रचलिन कानून बमोजिम रजिष्टर्ड लेखा परिक्षकबाट हुनेछ ।
(३) नेपाल सरकार वा स्थानीय अधिकारीले चाहेमा जुनसुकै वखतमा पनि आफै वा मातहतका कर्मचारीहरु खटाई संस्थाको हिसाव किताव जाँच गर्न गराउन सक्नेछ ।
(४) लेखा परिक्षकको नियुक्ति साधारण सभाबाट हुनेछ । तर प्रथम वार्षिक साधारण सभा नभएसम्म लेखा परिक्षकको नियुक्ति कार्य समितिबाट हुनेछ ।
(५)  संस्थाको लेखा परीक्षण प्रतिवेदन र वार्षिक कार्य प्रगती विवरणको १÷१ प्रति स्थानीय अधिकारी, जिल्ला बिकास समिति, समाज कल्याण परिषद् र सम्बन्धित निकायमा पेश गरिनेछ ।
परिच्छेद–७
निर्वाचन, अविश्वासको प्रस्ताव, विधान संशोधन सम्वन्धी व्यवस्था
२५. निर्वाचन सम्वन्धी व्यवस्था ः
(१)  समितिको निर्वाचन प्रयोजनको लागि वढीमा ३(तीन) जनाको एक निर्वाचन समिति कार्यसमितिद्धारा गठन गरिने छ
(२)  निर्वाचन समितिले प्रचलित कानूनको परिधी भित्र रहेर निर्वाचन कार्यविधि आफै व्यवस्थित गर्ने छ ।
(३)  निर्वाचन सम्वन्धी विवाद उत्पन्न भएमा निर्वाचन समितिले गरेको निणर्य नै अन्तिम हुनेछ ।
(४)  निर्वाचन सम्पन्न भएको भोलि पल्ट निर्वाचन समितिको स्वतः विघटन हुनेछ ।
२६. उम्मेदवार हुने योग्यताः  कार्य समितिको उम्मेदवार हुन देहाय बमोजिमको योग्यता पुगेको हुन पर्नेछ ।
(क)  विधानको दफा ७ को योग्यता पुगी सदस्यता प्राप्त गरेको हुनु पर्नेछ ।
(ख)  संस्थाको सदस्यता प्राप्त गरेको कम्तिमा २ वर्ष पुगेको हुनु पर्नेछ । तर संस्थापक सदस्यको लागि यो बन्देज लागू हुने छैन ।
(ग)  कार्यसमितिको सभापति पदमा निर्वाचित हुनको लागि कम्तीमा एक कार्यकाल कार्य समितिको सदस्य भै काम गरी सकेको हुनु पर्नेछ ।  प्रथम पटकका लागि यो बन्देज लागू हुने छैन ।
२७.  अविश्वासको प्रस्ताव ः
(१)  अविश्वासको प्रस्ताव लिखित रुपमा कुन कुन पदाधिकरीको विरुद्धमा हो स्पष्ट खुलाई देहाय बमोजिमको रितपु¥याई संस्थामा दर्ता गर्नु पर्नेछ ।
(क) नेपाली भाषामा शिष्ट शव्दको प्रयोगगरी लेखिएको हुनुपर्छ
(ख)  प्रस्तावको विषय स्पष्ट र व्यवहारिक हुनुपर्छ ।
(ग)  साधारण सभा सदस्यहरु मध्येबाट कम्तीमा १÷४ (एक चौथाई) सदस्यहरुको प्रष्ट नाम, थर र ठेगाना सहित खुलाई सही भएको हुनुपर्छ ।
(२)  उपदफा १ बमोजिम संस्थामा दर्ता भएको अविश्वासको प्रस्तावको स्पष्ट विषय खुलाई साधारण सभा वा विशेष साधारण सभा वस्ने स्थान, मिति, समय समेत तोकी संस्थाको साधारण सभाको सम्पूर्ण पदाधिकारी र सदस्यहरुलाई विधानको दफा ११(४) बमोजिम साधारण सभा वा विशेष साधारण सभा वस्ने  सूचना दिईने छ ।
(३)  अविश्वासको प्रस्ताव माथि छलफल प्रक्रिया ः
(क)  साधारण सभामा अध्यक्षता गर्ने व्यक्तिले साधारण सभामा उपदाफा (१) बमोजिम प्रस्ताव पेश गर्न अनुमति दिनेछ र प्रस्ताव पेश गर्ने सदस्यहरु मध्ये १(एक) जनाले अविश्वासको प्रस्ताव ल्याउनु पर्ने कारण सहितको आफनो अभिमत सभा समक्ष प्रस्तुत गर्नेछ ।
(ख) उप दफा (३) (क) बमोजिम अविश्वासको प्रस्ताव पक्षका सदस्यले आफ्नो अभिमत प्रस्तुत गरेपछि सो प्रस्ताव उपर     मत प्रकट गर्न चाहने वढीमा अन्य तिन जना सदस्यहरुलाई अध्यक्षले अभिमत प्रकट गर्न अनुमति दिन सक्नेछ ।
(ग) उप दफा (१) बमोजिम अविश्वासको प्रस्ताव जुन पदाधिकारीहरु विरुद्ध प्रस्तुत गरिएको हो, अध्यक्षता गर्ने व्यक्तिले ती पदाधीकारीहरुलाई आफ्नो सफाई पेश गर्न मौकाको लागि आफ्नो भनाईहरु राख्न अनुमति दिनेछ ।
(४) अविश्वासको प्रस्ताव माथि निर्णय ः
(क)  अविश्वासको प्रस्ताव उपर आफ्नो भनाई प्रस्तुत गर्ने क्रम समाप्त भए पछि अध्यक्षता गर्ने व्यक्तिले सो अविश्वासको    प्रस्तावको बहुमत पक्ष वा विपक्षमा छ भन्ने निर्णयको लागि देहाय बमोजिमको कुनै एकतरिका अपनाई अविश्वासको     प्रस्तावको निर्णयको घोषणा गर्नेछ ।
(अ) अविश्वासको प्रस्तावको पक्षमा मत प्रकट गर्ने एक समूहमा र विपक्षमा मत प्रकट गर्ने अर्को समूहमा छुट्याएर वा
(आ) साधारण सभाका सदस्यहरुलाई अविश्वासको प्रस्तावको पक्ष र विपक्षमा गोप्य मतदान गराएर ।
(ख) साधारण सभाको कुल सदस्य संख्याको २÷३(दुई तिहाई) बहुमतले अविश्वासको प्रस्ताव पारित हुने छ । त्यस्तो    प्रस्ताव पारित भएमा प्रस्तावित पक्षका व्यक्तिहरु पद मुक्त हुनेछन् ।
(ग) निर्वाचित भएको ६महिना नपुगी वा प्रस्ताव विफल भएको ६ महिना नपुगी त्यस्तो व्यक्ति उपर पुनः अविश्वासको प्रस्ताव ल्याउन पाईने छैन ।
२८.  विधान संशोधन ः  कुल सदस्य संख्याको २÷३ (दुई तिहाई) साधारण सभा सदस्यहरुले अनुमोदन गरे पश्चात मात्र संस्थाको कुनै दफा संशोधन वा खारेजको लागि स्थानिय अधिकारी समक्ष सिफारिस गरी पठाउनु पर्नेछ । स्थानिय अधिकरीबाट स्वीकृत भए पश्चात मात्र संस्थाको कुनै दफा संशोधन वा खारेज भएको मानिनेछ ।
२९. नियम वनाउन सक्ने ः
(१) संस्थाले आफनो कार्य सम्पादन गर्ने सन्दर्भमा आवश्यक नियम बनाउन सक्नेछ र सो नियम साधारण सभाबाट पारित गराई लागु हुनेछ र स्थानीय अधिकारीलाई सोको जानकारी दिनु पर्नेछ ।
(२) यो विधान र विधान अन्र्तगत बनेको नियमको अधिनमा रही संस्थाको कार्य संचालन र उद्देश्य कार्यान्यनका लागि कार्य समितिले कर्मचारी व्यवस्था र आर्थिक प्रशासन सम्बन्धी विनियम लागू गर्न सक्नेछ । ती विनियमहरु साधारण सभाबाट अनुमोदन गराउनु पर्नेछ ।
३०. कर्मचारीको व्यवस्था ः
(क) संस्थाको दैनिक कार्य संचालन र योजना तथा कार्यक्रम संचालनका लागि कर्मचारी दरवन्दी सिर्जना, पारिश्रमिक, भत्ता तथा अन्य सुविधा र कर्मचारी सेवा शर्तहरु अपनाउनु पर्ने कार्यविधि तोकिए बमोजिम हुनेछ ।
(ख) संस्थाले विदेशी सहयोग प्राप्त गरी संस्थाको संचालन गर्ने कार्यान्वयन तहमा विदेशी सल्लाकार वा स्वयम सेवक राख्ने अवस्था भएमा निजले काम गर्ने अवधि पु¥याउने सेवा, कामको औचित्य, सुविधा र तिनको योग्यता समेतको विवरण स्थानीय अधिकारी, जिल्ला विकास समिति र समाज कल्याण परिषद्मा समेत जानकारी गराईने छ ।
३१. संस्था खारेजी
(१) साधारण सभाले आवश्यक देखेमा विशेष प्रस्ताव पारित गरी संस्था खारेजी गर्न सक्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिम संस्थाको खारेजीको प्रस्ताव पारित गर्दा साधारण सभाले खारेजीको कामका लागि एक वा एक भन्दा वढी लिक्विडेटरहरु र संस्थाको हिसाव किताव गर्नको लागि एक वा एक भन्दा वढी लेखा परिक्षकहरु नियुक्त गर्न सक्नेछन् ।
(३) उपदफा (२) बमोजिम नियुक्त लिक्विडेटर र लेखा परिक्षकहरुको पारिश्रमिक साधारण सभाले तोकिदिए बमोजिम हुनेछ ।
(४) यसरी कारणबस संस्था विघटन भई खारेज भएमा संस्थाको दायित्वको फरफारकगरी वाँकी रहने सम्पूर्ण जायजेथा नेपाल सरकारको हुनेछ ।
३२.  व्याख्या ः यो विधान र विधान अन्र्तगत बनेको नियम विनियमको व्याख्या गर्ने अधिकार कार्य समितिलाई हुनेछ ।
३३. गोप्यता भंग गर्न नहुने ः
(१)  यस संस्थाका कुनै पनि पदाधिकारी वा सदस्यले संस्थाको अहित हुने कार्य गर्नु हुदैन ।
(२)  कार्य समितिका पदाधिकारी वा सदस्यहरुले वैठक वा साधारण सभामा  असभ्य र अश्लिल शव्दको प्रयोग गर्न पाईने छैन ।
३४. ऐन अनुसार हुने ः यस विधानमा उल्लेख नभएका कुराहरु कानून बमोजिम हुनेछ र संस्था दर्ता ऐन, नियम, र प्रचलित कानूनसंग बाझिन गएमा बाझिएको हदसम्म स्वतः निष्कृय हुनेछ ।
३५. निर्देशनको पालना ः नेपाल सरकार वा स्थानीय अधिकारीले समय– समयमा दिएको निर्देशनको पालना गर्नु संस्थाको कर्तव्य हुनेछ ।
३६. महासंघ गठन ः यो संस्थाको उदेश्य मिल्ने संस्थाहरुसंग मिलेर राष्ट्रिय महासंघ गठन गर्न सकिने छ । राष्ट्रिय महासंघको काम कर्तव्य र अधिकार महासंघले तोके वमोजिम हुने छ ।
३७. तदर्थ समिति ः
(१) यो संस्था स्थापना गरी दर्ता गराउनुको लागि गठित तदर्थ समितिले ६ महिना भित्र साधारण सभा बोलाई विधान अनुसारको निर्वाचन समितिको गठन गरी नयाँ कार्यसमितको निर्वाचन गराउने छ र सोको जानकारी स्थानिय अधि (२)  प्रथम पटक निर्वाचन सम्पन्न नभएसम्म कार्य समितिले गरेका  कामकारवाहीहरु यसै विधान सरह भएको मानिने छ ।
३८. संस्थापक सदस्य ः हामी बी पी  विचार  राष्ट्रिय समाजका निम्न संस्थापक सदस्यहरु यस विधान बमोजिम कार्य गर्न मञ्जुर भई निम्न साक्षीको रोहवरमा विधानमा सहीछाप गर्दछांै ।
क्र.स. संस्थापकको नाम, थर र ठेगाना साक्षीको नाम, थर र ठेगाना
१. कुलबहादुर गुरुङ्ग, इलाम नपा–२, इलाम विमल गुरूङ्ग, खुरापानी गाविस–८, झापा
२. गोविन्दराज जोशी, रूपाकोट गाविस–३, तनहूँ केशवराज जोशी, धनगडी नपा–५, कैलाली
३. लक्ष्मणप्रसाद घिमिरे, रामेछाप गाविस–३, रामेछाप विष्णुभक्त सितुखु, भक्तपुर नपा–५, भक्तपुर
४. विनयध्वज चन्द, दशरथचन्द नपा–१, बैतडी सुदीप लामिछाने, ठुलिपोखरी गाविस–३, पर्वत
५. सुनीलकुमार भण्डारी, धनपा–५, कैलाली बच्चुराम न्यौपाने, दधिकोट गाविस–५, भक्तपुर
६. अम्बिका बस्नेत, कामपा–६, काठमाडौं गोविन्द परियार, चोबु गाविस–१, तनहूँ
७. श्यामलाल श्रेष्ठ, कामपा–२६, काठमाडौं मुक्तिप्रसाद आचार्य, जगतीपुर गाविस–१, जाजरकोट
८. लोकेश ढकाल, कामपा–७, काठमाडौं वलराम बानिया, मिर्डुला–७, तनहूँ
९. जनकराज गिरी, वार्द गाविस–७, बाजुरा खडानन्द न्यौपाने (शुभाष), बरदुङ्गा गाविस–७, मोरङ्ग
अनुसचि – १
संस्थाको छाप र चिन्हको विवरण
१. संस्थाको छाप गोलाकार हुनेछ । उक्त गोलाकार भित्र वी पी विचार राष्ट्रिय समाज–२०६९ भनि लेखिने छ र त्यसको केन्द्रमा वी पी को तस्वीरको डिजाइन अंकित हुनेछ ।
२. संस्थाको चिन्ह ः वी पी विचार राष्ट्रिय समाजको अग्रेजीको संक्षेप BPINS को ठिक माथि वलिरहेको वत्तीको प्रतिक भएको संस्थाको चिन्ह हुनेछ ।
Older Posts
Newer Posts